Στις αρχές Ιουνίου, 12 νομικοί, από όλον τον κόσμο, του ιδρύματος «Stop Ecocide» δημοσίευσαν έναν νέο νομικό ορισμό για την οικοκτονία. Κατόπιν συζητήσεων έξι μηνών, οι νομικοί κατέληξαν στον εξής ορισμό: «ως οικοκτονία ορίζονται οι παράνομες ή ανεπιθύμητες ενέργειες που διαπράττονται με γνώση ότι υπάρχει σημαντική πιθανότητα να προκληθούν σοβαρές, είτε εκτεταμένες, είτε μακροπρόθεσμες ζημιές στο περιβάλλον από αυτές τις πράξεις». Επιπλέον στον ορισμό αναφέρεται ότι το έγκλημα μπορεί να διαπραχτεί οπουδήποτε, από τη βιοσφαίρα της Γης μέχρι το διάστημα.
Με το νέο αυτό ορισμό, το ίδρυμα «Stop Ecocide» ευελπιστεί να επαναφέρει στο προσκήνιο τη συζήτηση περί αναγνώρισης της οικοκτονίας ως διεθνές έγκλημα με την προσθήκη του στο Καταστατικό της Ρώμης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου της Χάγης. Εάν αυτό επιτευχθεί, θα αποτελεί το πέμπτο έγκλημα για το οποίο το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο θα μπορεί να ασκεί διώξεις. Ακόμη, με την προσθήκη του στο Καταστατικό της Ρώμης δίπλα από τα εγκλήματα πολέμου, τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, το έγκλημα της επιθετικότητας και τη γενοκτονία θα καταστεί σαφέστερη η ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος και ίσως αποτελέσει αποτρεπτικό παράγοντα για την τέλεση τέτοιων εγκλημάτων, για τα οποία, επί του παρόντος, οι εταιρείες που τα διαπράττουν αντιμετωπίζουν, κατά κύριο λόγο, οικονομικές κυρώσεις. Ωστόσο, αυτό που διαφοροποιεί την οικοκτονία από τα εν λόγω διεθνή εγκλήματα είναι ότι, όπως υποστηρίζει και το «Stop Ecocide», πρόκειται για έγκλημα με βασικό στοιχείο όχι την ανθρώπινη βλάβη αλλά τη ζημιά στο οικοσύστημα.
Στην πραγματικότητα, η συζήτηση για αναγνώριση του εγκλήματος της οικοκτονίας ως διεθνές έγκλημα, εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1972, όταν ο Σουηδός Υπουργός Olof Palme στη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Ανθρώπινο Περιβάλλον χρησιμοποίησε τον όρο, αναφερόμενος στα φυτοκτόνα και αποφυλλωτικά που χρησιμοποιήθηκαν από τον αμερικανικό στρατό κατά τον πόλεμο στο Βιετνάμ με σκοπό να καταστρέψουν τα δάση και τις σοδειές του εχθρού. Έκτοτε, έχουν γίνει αρκετές προσπάθειες αναγνώρισής του ως διεθνές έγκλημα, με σημαντικότερη ίσως την ένταξη του στα αρχικά προσχέδια του Καταστατικού της Ρώμης. Εν τέλει, η ένταξή του στο Καταστατικό απερρίφθη όταν η Αμερική, η Αγγλία και η Ολλανδία διαμαρτυρήθηκαν ότι ο ορισμός της οικοκτονίας είναι ανεπαρκής.
Αν και ο νέος αυτός νομικός ορισμός και η πρόταση του για συμπερίληψη στο Καταστατικό της Ρώμης και ως εκ τούτου αναγνώρισής του ως διεθνές έγκλημα αποτελεί σημαντική εξέλιξη, εντούτοις θα προκύψουν πιθανότατα πολλά εμπόδια στην προσπάθεια προσθήκης του στο Καταστατικό. Αρχικά, πρέπει να προταθεί από κάποιο κράτος μέλος του Καταστατικού και, εν συνεχεία, κατόπιν συζητήσεων που μπορεί να διαρκέσουν χρόνια να εγκριθεί από τα 2/3 των κρατών μελών, τα οποία στην παρούσα είναι 123, ώστε να τροποποιηθεί το Καταστατικό με την προσθήκη της οικοκτονίας ενώ, ακόμη, κάθε κράτος μέλος έχει τη δυνατότητα να επιλέξει αν θέλει να επικυρώσει το τροποποιημένο Καταστατικό. Ως εκ τούτου, κράτη που διαπράττουν κατ’ επανάληψη περιβαλλοντικά εγκλήματα δε θα επικυρώσουν το τροποποιημένο καταστατικό για να εκφύγουν της δικαιοδοσίας του Ποινικού Δικαστηρίου της Χάγης.
Αλεξία-Μαρία Γιακκούπη, Νομικός
Πηγή Εικόνας: http://: http://opiniojuris.org/2021/07/16/your-guide-to-ecocide-part-2-the-hard-part/
