Written by 6:04 μμ Αφιερώματα, Επικαιροτητα

Shamsia Hassani: Χρωματίζοντας τον πόλεμο | Αθανασία Αβράμογλου

Η Hassani συνεχίζει να παράγει νέα έργα, διασφαλίζοντας έτσι ότι η φωνή η δική της και των γυναικών του Αφγανιστάν, θα συνεχίσει να ακούγεται με την ελπίδα για ένα ευοίωνο αύριο. ‘Αλλωστε η τέχνη αλλάζει το νου των ανθρώπων και ο άνθρωπος τον κόσμο.

Μετά τις τελευταίες εξελίξεις στο Αφγανιστάν και την κυριαρχία της χώρας από τους Ταλιμπάν, οι Αφγανοί πολίτες προσπαθούν να διαφύγουν από τη χώρα με κάθε τρόπο. Το μέλλον για τους ίδιους αλλά, κυρίως, για τις γυναίκες τoυ Αφγανιστάν προβλέπεται δυσοίωνο, καθώς οι Ταλιμπάν έχουν δώσει και στο παρελθόν δείγματα γραφής για τον τρόπο διακυβέρνησής τους. Τα πέντε χρόνια που κυβερνούσαν το Αφγανιστάν, από το 1996 ως το 2001, οι Ταλιμπάν είχαν επιβάλει την δική τους εξαιρετικά αυστηρή εκδοχή του ισλαμικού νόμου. Στις γυναίκες απαγορευόταν να βγουν από το σπίτι χωρίς να συνοδεύονται από κάποιον άνδρα και να εργαστούν και στα κορίτσια να πάνε σχολείο, αλλά και οι γυναίκες οι οποίες κατηγορούνταν για εγκλήματα, όπως η μοιχεία, μαστιγώνονταν και λιθοβολούνταν. Μια γυναικεία προσωπικότητα η οποία ξεχώρισε και ταυτοχρόνως αναδείχθηκε μέσα από αυτά τα γεγονότα είναι η Shamsia Hassani που, όπως υποδηλώνει το ονομά της στην αραβική γλώσσα σημαίνει ήλιος, επομένως συνδέεται με το φως.

Από το 2012 τα μέσα μαζικής ενημέρωσης είχαν ασχοληθεί με το προσωπό της και συγκεκριμένα η εφημερίδα Guardian έκανε ένα αφιέρωμα στη 33χρονη καλλιτέχνη, η οποία μάλιστα θεωρείται η πρώτη γυναίκα street artist στο Αφγανιστάν. Γεννήθηκε το 1988 στο Ιράν από Αφγανούς γονείς, οι οποίοι λόγω του ότι ήταν Αφγανοί δεν είχαν δικαίωμα να εργαστούν. Οι δυσκολίες που αντιμετώπισε στη ζωή της την ανάγκασαν να έρθει στο Αφγανιστάν το 2010, όπου παρακολούθησε ένα εργαστήρι γκράφιτι το οποίο είχε οργανώσει η Combat Communications. ‘Ετσι, η Shamsia μαζί με άλλους εννέα καλλιτέχνες είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν αυτό το εργαστήρι από τον Chu έναν πολύ διακεκριμένο καλλιτέχνη του δρόμου από τη Μ.Βρετανία, οι διαλέξεις του οποίου περιελάμβαναν θεωρία, πρακτική και παρουσίαση διαφόρων καλλιτεχνών από όλον τον κόσμο. Μέχρι τότε, η δημόσια έκφραση οποιασδήποτε μορφής τέχνης, και πόσο μάλλον του graffiti, ήταν απαγορευτική. Όχι γιατί ήταν παράνομο, αλλά λόγω του ότι υπήρχαν μέλη της αστυνομίας και των αρχών που μπορεί να τη θεωρούσαν αντιισλαμική και πόσο μάλλον όταν εκφραζόταν από μια γυναίκα. Σταδιακά, αυτό άρχισε να αλλάζει γιατί το graffiti είναι μια μορφή τέχνης ελεύθερα διαθέσιμη και προσβάσιμη στο κοινό. Ταυτόχρονα μπορεί να μεταδώσει ένα ισχυρό μήνυμα μέσω των σχεδίων και των χρωμάτων χωρίς να βασίζεται στις λέξεις. Από όσους παρακολούθησαν το εργαστήρι, η Shamsia ήταν η μοναδική η οποία ακολούθησε αυτό το μοναδικό τρόπο έκφρασης και όπως παρέθεσε και η ίδια: «Μου άρεσε πραγματικά και σκέφτηκα ότι έχει πολλές χρήσεις. Θεωρούσα ότι το γκράφιτι μπορεί να είναι ένα εργαλείο με το οποίο θα μετέτρεπα σε όλο χρώμα ζωγραφιές, τους κατεστραμμένους απ’ τον πόλεμο τοίχους της πόλης μου. Τα χρώματα θα έκρυβαν τις ιστορίες πολέμου στους τοίχους της πόλης μου και ο κόσμος θα έβλεπε καινούργια πράγματα, αντί για τρύπες από σφαίρες και ρωγμές».

Οι δυσκολίες που αντιμετώπισε η ίδια όταν ξεκίνησε την καλλιτεχνική της καριέρα ήταν ποικίλες καθώς πολλοί ήταν και οι άνθρωποι που δεν είναι ενάντια στη τέχνη αλλά ενάντια στις δραστηριότητες των γυναικών, όπως άλλωστε το περιέγραψε και η ίδια σε συνετευξή της : «Οπότε, όταν με έβλεπε κάποιος έξω να κάνω γκράφιτι, έβριζαν, έριχναν κατάρες κι ορισμένοι το έλεγαν “αμαρτία”. Όταν ζωγράφιζα σε δημόσιους χώρους, μετά από περίπου 15 λεπτά άρχιζα να αισθάνομαι ανασφάλεια και έφευγα. Αν είχα την ευκαιρία να μείνω για περίπου δύο με τρεις ώρες, τα έργα μου θα ήταν καλύτερα, αλλά σε 15 λεπτά το μόνο που μπορούσα να κάνω ήταν ή να ζωγραφίσω κάτι απλό ή να αφήσω ημιτελές το έργο». Στις δυσκολίες λόγω νοοτροπίας των Αφγανών προστίθεντο και δυσκολίες πρακτικής φύσεως. Το άλλο πρόβλημα ήταν η έλλειψη χώρων για γκράφιτι. Κανείς δεν ήθελε μια ζωγραφιά στους τοίχους του, συναινούσαν μόνο αν δημιουργούσα κάτι της αρεσκείας τους.

Shamsia Hassani, η πρώτη γυναίκα street artist του Αφγανιστάν
Πηγή Εικόνας: https://www.newsbeast.gr/world/arthro/7781319/shamsia-hassani-o-rolos-ton- gynaikon-sta-erga-tis-protis-afganis-street-artist

Η Hassani, δημιουργεί πολύχρωμα graffiti, με στόχο να σπάσει το μαύρο χρώμα του πολέμου. Η
θεματολογίας της τέχνης, περιβάλλεται γύρω από τα δικαιώματα των γυναικών, τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν καθημερινά αλλά και τη βαναυσότητα και τις τραγωδίες που έχουν βιώσει
διαχρονικά. Για το λόγο αυτό, οι γυναίκες έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο και συνηθίζει να τις
παρουσιάζει σχεδιασμένες με μπλε σιλουέτες, φορώντας μπούργκα ή hijab, ενώ άλλες φορές
χρησιμοποιεί έντονα χρώματα στην αμφίεσή τους. Με αυτό τον τρόπο ανατρέπει τα στερεότυπα
παρουσιάζοντάς τις γυναίκες δυναμικές, φορώντας χρωματιστά ρούχα σαν να αιωρούνται, με τα
μαλλιά τους να ανεμίζουν. Στόχος της μέσα από αυτά τα έργα είναι να αναδείξει τα δικαιώματα και την αξία της γυναίκας στην αφγανική κοινωνία, παραμερίζοντας τους περιοριστικούς θρησκευτικούς νόμους αλλά και τα στερεότυπα που υπάρχουν.

Οι γυναίκες-σύμβολα, της Hassani, αντιπροσωπεύουν τις δυσκολίες του πολέμου
Πηγή Εικόνας: https://www.newsbeast.gr/world/arthro/7781319/shamsia-hassani-o-rolos-ton- gynaikon-sta-erga-tis-protis-afganis-street-artist

Είκοσι χρόνια μετά, με την επάνοδο των Ταλιμπάν στο προσκήνιο, απειλούνται όλα όσα έχουν
καταφέρει να διεκδικήσουν και να αποκτήσουν οι γυναίκες. Οι ικμάδες ανεξαρτησίας και ισότητας καταρρέουν μέρα με τη μέρα, ενώ οι απαγορεύσεις έχουν αρχίσει να εντείνονται. Συγκεκριμένα αφορούν την απαγόρευση της εκπαίδευσης των κοριτσιών, την πρόσβαση σε εργασία, και την κατάλυση προσωπικών δικαιωμάτων και ελευθεριών. Με αφορμή το γεγονός αυτό, η Hassani ανάρτησε στο προσωπικό της λογαριασμό στο instagram, τη φωτογραφία ενός έργου της στο οποίο απεικονίζεται μια γυναίκα η οποία παρουσιάζεται ως βουβή σε μια προσπαθειά της να εποικοινωνήσει, χωρίς όμως να βγάλει λέξη. Η γυναίκα φοράει μια γαλάζια ενδυμασία και ένα κόκκινο μαντήλι στο κεφάλι και τα μάτια της είναι δακρυσμένα, ενώ στα χέρια της κρατάει μια μαύρη γλάστρα με το φυτό δανδελίων (dandelion) τείνοντάς την προς έναν Ταλιμπάν.

Η ανάρτηση της Hassani, στον προσωπικό της λογαριασμό στο Instagram, λίγο μετά την κατάληψη της
Καμπούλ από τους Ταλιμπάν. Η γλάστρα με το δανδελίωνα, υποδηλώνει μια υποψία ελπίδας.

Πηγή Εικόνας: https://www.newsbeast.gr/world/arthro/7781319/shamsia-hassani-o-rolos-ton- gynaikon-sta-erga-tis-protis-afganis-street-artist

Η τέχνη της επικεντρώθηκε στη ζωγραφική γυναικών με σύγχρονα στοιχεία. Πιο συγκεκριμένα δεν αρκέστηκε στο να αφαιρέσει το hijab ή την μπούργκα από τα σχέδια της αλλά αντίθετα να τα
εκσυγχρονίσει. Σκοπός της είναι να δείξει ότι η ελευθερία δεν είναι η αποτίναξη των συμβόλων που αποτελούν στοιχεία της κουλτούρας της, αλλά η επικράτηση της ειρήνης, κάτι που αποτελεί
επιτακτική ανάγκη. Ταυτόχρονα, το graffiti, ως μέσο έκφρασης, έχει τη δύναμη να διδάξει και τέχνη στους ανθρώπους, ειδικά σε αυτούς που δεν είχαν τη δυνατότητα να ξανά δουν, λόγω συνθηκών. Είναι μια πολυδιάστατη τέχνη και ιδανική στο να κοινωνήσει πολλά μηνύματα. Στο μεταξύ, η Hassani συνεχίζει να παράγει νέα έργα, διασφαλίζοντας έτσι ότι η φωνή η δική της και των γυναικών του Αφγανιστάν, θα συνεχίσει να ακούγεται με την ελπίδα για ένα ευοίωνο αύριο. ‘Αλλωστε η τέχνη αλλάζει το νου των ανθρώπων και ο άνθρωπος τον κόσμο.

Πηγές:

https://www.newsit.gr/kosmos/afganistan-Shamsia-Hassani-i-proti-kallitexnida-gkrafiti-eksomologeitai/3360638/

https://www.athensvoice.gr/world/727911_shamsia-hassani-i-exomologisi-tis-protis-afganis-street-artist

https://artic.gr/shamsia-hassani-graffiti-street-afghanistan-art-street-artist/

https://www.dw.com/en/shamsia-hassani-the-afghan-female-graffiti-artist-capturing-womens-

Αθανασία Αβράμογλου, Απόφοιτη Εισαγωγικής Κατεύθυνσης Μουσουλμανικών Σπουδών, Τμήμα Θεολογίας

Πηγή Εικόνας: https://www.newsbeast.gr/world/arthro/7781319/shamsia-hassani-o-rolos-ton- gynaikon-sta-erga-tis-protis-afganis-street-artist

(Visited 365 times, 1 visits today)

Κλείσιμο