H παρούσα ακαδημαϊκή δημοσίευση αποτελεί μια σύντομη επισκόπηση της προσέγγισης των ΗΠΑ απέναντι στην Βενεζουέλα, συγκεκριμένα από το 1999 που εκλέχθηκε ο Ούγκο Τσάβες έως την προεδρική κρίση του 2019. Η ανάλυση επικεντρώνεται στα μέσα «ήπιας και σκληρής ισχύος» και τον συνδυασμό τους, γνωστό με τον όρο «έξυπνη δύναμη, που χρησιμοποίησε η Αμερικανική ηγεσία του Τζορτζ Μπους, Μπαράκ Ομπάμα και Ντόναλντ Τραμπ για να αντιμετωπίσει, υπονομεύσει αλλά και για να περιορίσει έναν περιφερειακό αντίπαλο, την Βενεζουέλα. Μια προσεκτική ματιά στις πολιτικές και των τριών ηγετών, οι οποίοι βασιστήκαν στο μείγμα σκληρών και ήπιων μέτρων ισχύος (αλλιώς, «έξυπνη ισχύος»), όμως με διαφορετική αποτελεσματικότητα. Κανένας από τους τρείς προέδρους δεν δίστασε να χρησιμοποιήσει μέτρα «σκληρής ισχύος», από οικονομικές κυρώσεις έως κεκαλυμμένες επιχειρήσεις για την υπονόμευση της λειτουργίας του στρατού και της πολιτικής διακυβέρνησης της Βενεζουέλας. Ωστόσο, ενώ ο Τραμπ προτίμησε την χρήση οικονομικών κυρώσεων, τόσο ο Μπους όσο και ο Ομπάμα βασίστηκαν περισσότερο σε τακτικές παραβάσεις και κεκαλυμμένες επιχειρήσεις στο εσωτερικό της χώρας. Επιπρόσθετα, η ανάλυση υποδεικνύει ότι η «ήπια ισχύς» έπαιξε ριζικό ρόλο στην επιτυχία της προσέγγισης των ΗΠΑ απέναντι στην Βενεζουέλα. Για παράδειγμα, στην περίπτωση της κυβέρνησης Ομπάμα, ο συνδυασμός «χαρισματικής» διπλωματίας και εμπορικών συμφωνιών με άλλα κράτη της Λατινικής Αμερικής αποδειχθήκε ικανός να διαβρώσουν την περιφερειακή νομιμότητα και απήχηση των πολιτικών του Ούγκο Τσάβες. Τέλος, είναι σημαντικό να τονισθεί και ο ρόλος του Τσάβες, ο οποίος κατάφερε αποτελεσματικά να χρησιμοποιήσει τον πετρελαϊκό πλούτο της χώρας μαζί με ευκαίρους διπλωματικούς ελιγμούς για να κοντράρει τις ΗΠΑ και να εξασφαλίσει το περιφερειακό «στάτους κβό», απαραίτητο για την επιβίωση της ηγεσίας του.
Συνεπώς, το άρθρο ξεκινά με μια επισκόπηση των εννοιών της «ήπια, σκληρής και έξυπνης ισχύος» του Joseph Nye και της επακόλουθης ακαδημαϊκής συζήτησης. Η ανάλυση συνεχίζεται με την παρουσίαση του ιστορικού και πολίτικού πλαισίου πίσω από την άνοδο του Ούγκο Τσάβες στην εξουσία της Βενεζουέλας και την ευρύτερη πολιτική των ΗΠΑ στην Λατινική Αμερική κατά την διάρκεια του 20ου αιώνα. Στη συνέχεια, εξετάζει την χρήση των μέσων ήπιας και σκληρής ισχύος από τους τρείς Αμερικάνους πρόεδρους εναντίον των Τσάβες και Μαδούρο προκείμενου να αναδείξει το στοιχείο της συνεχείας που υπάρχει στην προσέγγιση των ΗΠΑ. Την ίδια στιγμή το άρθρο αξιολογεί και την αποτελεσματικότητα των μέτρων καθώς και το γενικό πολιτικό πλαίσιο πίσω από την χρήση τους. Τέλος, το άρθρο καταλήγει με γενικά σχόλια και παρατηρήσεις για το μέλλον της σύρραξης ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Βενεζουέλα.
*Το παρόν ακαδημαϊκό άρθρο δημοσιεύτηκε στα πλαίσια του Netherlands American Studies Review του Ολλανδικού think-tank, Netherlands American Studies Association, τον Μάιο του 2020 και αρχικά γράφτηκε τον Οκτώβριο του 2019.
Αριστοτέλης-Δαβίδ Φουσίεκ, Πολιτικός Επιστήμονας
Πηγή Εικόνας: https://www.economistas.gr/diethni/13825_ipa-diakoptei-tis-aeroporikes-syndeseis-me-benezoyela
