Η Μέση Ανατολή ταλανιζόταν -και ταλανίζεται- από συγκρούσεις μεταξύ Αράβων και Ισραηλινών. Αυτό το μίσος φούντωσε μετά την ίδρυση του Ισραηλινού κράτους στα 1947. Οι Άραβες θεωρούσαν ότι η Δύση παραήταν ανεκτική προς τους Εβραίους σε βάρος των ιδίων λόγω του ότι οι Δυτικοί ένιωθαν ένοχοι που δεν απέτρεψαν τη γενοκτονία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι Άραβες έκτοτε αισθάνονταν αδικημένοι και βρίσκονταν σε διαρκή διαμάχη με το νεοϊδρυθέν σε αυτό που θεωρούσαν πατρογονικό τους έδαφος Ισραήλ με αποτέλεσμα αλλεπάλληλους αραβοϊσραηλινούς πολέμους. Σε έναν εξ αυτών, στον πέμπτο, μετεξελίχθηκε ο εμφύλιος του Λιβάνου.
Στον Λίβανο, ο πληθυσμός ήταν μικτός καθώς υπήρχαν τόσο Μουσουλμάνοι όσο και Χριστιανοί ενώ αποτελούσε κέντρο της ΟΑΠ (Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης), οργάνωσης υπό τον Γιασέρ Αραφάτ. Σε όλο αυτό το εκρηκτικό κοινωνικό μείγμα, οι Χριστιανοί φοβούνταν ότι βρίσκονταν σε μειονεκτική θέση με αποτέλεσμα στα 1975 να ξεσπάσει εμφύλιος πόλεμος. Η Συρία προσπάθησε να επέμβει σαν μεσολαβητής αφού είχε συμφέρον λόγω των Χριστιανών Μαρωνιτών αλλά η λύση που πρότεινε καθόλου δεν ευχαριστούσε τους Παλαιστίνιους που συνέχισαν να δρουν ανεξέλεγκτοι στο Νότο της χώρας. Το Ισραήλ βομβάρδιζε κατά καιρούς αυτές τις Παλαιστινιακές Δυνάμεις στα νότια ενώ στα 1977 έστειλε στρατό για να συμβάλει στη δημιουργία μιας ημιανεξάρτητης ζώνης στο Νότο του Λιβάνου υπό Χριστιανική πολιτοφυλακή.
Παράλληλα η ΟΑΠ αύξανε το κύρος της διαρκώς και παρά την πρωτοφανή επιτυχία του Ισραήλ στο Εντεμπέ, ο Αραφάτ κλήθηκε να μιλήσει στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ενώ αναγνωρίστηκε από την Σοβιετική Ένωση ως εκπρόσωπος του Παλαιστινιακού λαού. Αυτό αποτελούσε μέγα πλήγμα για το Ισραήλ που ήθελε οπωσδήποτε να καταστρέψει την ΟΑΠ και να πετύχει μεγάλη νίκη κατά του Αραφάτ. Τον Ιούνιο του 1982 το Ισραήλ με πρωθυπουργό τον Μπεγκίν εισέβαλε στο Λίβανο και εξεδίωξε τις δυνάμεις της ΟΑΠ. Στις 16 Σεπτέμβρη, σφαγές εκατοντάδων αμάχων Παλαιστινίων έλαβαν χώρα στα προσφυγικά στρατόπεδα του Δυτικού Τομέα της Βηρυτού, στη Σάμπρα και τη Σατίλα όπου βρίσκονταν εκτοπισμένοι. Η ακραία αυτή πράξη βιαιότητας δικαιολογήθηκε ως αντίποινα μετά τη δολοφονία του Λιβανέζου πρωθυπουργού Μπεσσίρ Τσεμαγιέλ. Όμως τα πράγματα ήταν πιο περίπλοκα. Το Ισραήλ είχε ήδη από τα 1948 στενούς δεσμούς με μια παραστρατιωτική οργάνωση από Λιβανέζους Χριστιανούς, τους Φαλαγγίτες τους οποίους οι Παλαιστίνιοι φοβούνταν αρκετά. Κατά τη διάρκεια συζητήσεων μεταξύ εκπροσώπων της ΟΑΠ και διοικητών του δυτικού τμήματος της Βηρυτού, είχε διατυπωθεί σαφώς ότι δεν έπρεπε να επιτραπεί συντονισμένη εισβολή ισραηλινών στρατευμάτων με στρατιωτικές δυνάμεις Φαλαγγιτών. Ο στρατός του Ισραήλ όμως περικύκλωσε τους οικισμούς Σάμπρα και Σατίλα έχοντας τον πλήρη έλεγχο τους τη στιγμή που ένα σώμα με πάνω από 1500 Φαλαγγίτες πλησίαζε επικίνδυνα.
Οι Ισραηλινοί που είχαν αποκλείσει τους οικισμούς δεν τους απαγόρευσαν την είσοδο με αποτέλεσμα οι Φαλαγγίτες, που συνεπώς δρούσαν υπό την ανοχή αν όχι τις εντολές των Ισραηλινών, να επιδοθούν άμεσα σε βιαιότητες. Οι σφαγές, οι βιασμοί και οι ακρωτηριασμοί διήρκεσαν δύο ημέρες. Η φρικαλεότητα και η μανία των σφαγών έμελλε να μείνει στην ιστορία και να χαραχτεί στις καρδιές των λίγων επιζησάντων που είδαν τους αμέτρητους νεκρούς να στοιβάζονται σε λάκκους και μπουλντόζες. Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτος, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ καταδίκασε τη σφαγή ως πράξη γενοκτονίας. Η ευθύνη αποδόθηκε στον ισραηλινό στρατό ενώ το ίδιο το κράτος του Ισραήλ απέδωσε ευθύνη στον Αριέλ Σαρόν, τότε υπουργό άμυνας που απέτυχε να αποτρέψει την σφαγή. Παρότι η εμπλοκή του δεν διελευκάνθηκε ποτέ πλήρως, ο ίδιος παρέμεινε ως υπουργός στην κυβέρνηση Μπεγκίν ενώ έγινε πρωθυπουργός του Ισραήλ στα 2001. Ο Ρόμπερφ Φισκ, ανταποκριτής στη Μέση Ανατολή έγραψε στην εφημερίδα «Independent»:
Η Σάμπρα και η Σατίλα αποτελούν μνημείο προς τους εγκληματίες που απέφυγαν τις ευθύνες τους, που ξέφυγαν. Και ίσως κάπως μας εκφράζει. Ευθύνες για αυτό το ακραίο σκηνικό βίας καταλογίζονται εν τέλει στο Ισραήλ για το στρατό του, στον Λίβανο για τους Φαλαγγίτες, στη Δύση, στους Αμερικάνους, στους Άραβες. Γιατί όταν θέλουμε να λέμε ότι ζούμε σε μια κοινωνία ελεύθερη, ένοχοι είναι κάποιοι αλλά υπεύθυνοι όλοι.
Εβελίνα Παπαδοπούλου, Ιστορικός
Πηγή εικόνας:
https://www.janus.gr/2019/09/viase-ena-koritsi-kai-to-skotwse-gelousame-sampra-satila.html
