Written by 9:41 μμ Αρθρογραφία, Επικαιροτητα

Πολιτική Αστάθεια και Αδύναμες Δημοκρατίες – Η Περίπτωση του Περού | Ευρυδίκη Παπανικολάου

Η πολιτική σταθερότητα μιας κοινωνίας μπορεί να θεωρηθεί από τους βασικούς πυλώνες μιας ακμάζουσας δημοκρατίας. Σε πολλές περιπτώσεις, όμως, αυτό το στάδιο δεν επιτυγχάνεται και δημιουργείται αμφιβολία ανάμεσα στους πολίτες και αστάθεια στην πολιτική σκηνή μιας χώρας, ο συνδυασμός των οποίων μπορεί να καταλήξει σε αναταραχές, πανικό μέχρι και βίαια επεισόδια. Ένα πρόσφατο παράδειγμα είναι και η περίπτωση του Περού, όπου για μια ακόμη φορά το δημοκρατικό καθεστώς της χώρας αποδείχθηκε αδύναμο, μέχρι και «ανίκανο», θα έλεγε κανείς, να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων.

Ειδικότερα, οι κυβερνήσεις στο Περού τα τελευταία χρόνια ήταν κάθε άλλο παρά σταθερές, με τη χώρα να έχει δει πλέον μια σειρά προέδρων να εκδιώκονται, ενώ αρκετοί από τους πρώην προέδρους έχουν οδηγηθεί στη φυλακή για εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια της θητείας τους. Μάλιστα, κατά το 2020, σημειώθηκε πως η χώρα είχε τρεις προέδρους σε διάστημα μόλις πέντε ημερών. Η πολιτική αστάθεια που χαρακτηρίζει τη χώρα φαίνεται να έχει φτάσει πρόσφατα σε μια νέα κορύφωση, η οποία αυτήν τη φορά έχει ως αφορμή την καθαίρεση του πρώην προέδρου Pedro Castillo στις αρχές του Δεκέμβρη του 2022.

Πιο συγκεκριμένα, στις 7 Δεκεμβρίου, ο Castillo, που εξελέγη ως Πρόεδρος μέσα από ένα έντονο κύμα απογοήτευσης από την πλευρά των πολιτών με τη συμβατική πολιτική το 2021, ανακοίνωσε ότι διέλυε το Κογκρέσο και θα το αντικαταστούσε με μια «εξαιρετική κυβέρνηση έκτακτης ανάγκης». Παράλληλα, κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης σε όλη τη χώρα, ενώ δικαιολόγησε την απόφαση του λέγοντας ότι η κίνηση αυτή αποσκοπούσε στην «επανεγκατάσταση του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας». Τα αποτελέσματα της ανακοίνωσης ήταν άμεσα, με το σοκ και τον πανικό να είναι τα βασικά συναισθήματα που χαρακτήριζαν την κατάσταση. Πολλοί από τους αξιωματούχους της κυβέρνησης, όμως αρνήθηκαν να συμμορφωθούν με την απόφαση του Castillo και παραιτήθηκαν επί τόπου, ενώ ο Castillo κατηγορήθηκε, επίσης, και από τον επικεφαλής του συνταγματικού δικαστηρίου για πραξικόπημα. Η αστυνομία και οι ένοπλες δυνάμεις εξέδωσαν κοινή δήλωση λέγοντας ότι υποστηρίζουν το σύνταγμα. Το Κογκρέσο, με τη σειρά του, αψήφησε και αυτό τον Castillo αφού συγκάλεσε έκτακτη συνεδρίαση στην οποία ψήφισαν με συντριπτική πλειοψηφία την παραπομπή του. Στο σημείο αυτό, είναι σημαντικό να αναφέρουμε πως όλη του η θητεία ως πρόεδρος επισκιάστηκε από καταγγελίες για διαφθορά, οι οποίες, όπως ο ίδιος δήλωσε, αποτελούν μέρος μιας «πολιτικής δίωξης» από τους πολιτικούς του αντιπάλους.

Τη θέση του Castillo ανέλαβε η Dina Boluarte, που είχε διατελέσει αντιπρόεδρος και υπουργός στο Υπουργείο Ανάπτυξης και Κοινωνικής Ένταξης υπό την προεδρεία του Castillo. Αυτή η μεταβίβαση εξουσίας, όμως, δεν φάνηκε να γίνεται ένθερμα δεκτή από όλους στο Περού. Πολλοί ήταν αυτοί που καταδίκασαν την προσπάθεια του Castillo να διαλύσει το Κογκρέσο και χαρακτήρισαν την κίνηση ως «αυτοκρατική». Πάραυτα, η δυσαρέσκεια με το Κογκρέσο από την πλευρά των πολιτών παραμένει διάχυτη και σύντομα υπήρξαν βίαιες διαδηλώσεις στις οποίες οι διαδηλωτές απαιτούσαν νέες γενικές εκλογές. Η Boluarte αρχικά είχε πει ότι θα εκτίσει τη θητεία του Castillo, η οποία επρόκειτο να λήξει τον Ιούλιο του 2026. Άλλαξε, όμως, την απόφαση της και πρότεινε να προχωρήσουν εκλογές δύο χρόνια νωρίτερα, έως τον Απρίλιο του 2024. Στις 14 Δεκεμβρίου, πρότεινε μια νέα ημερομηνία για τη διεξαγωγή των εκλογών ακόμη νωρίτερα, τον Δεκέμβριο του 2023.

Οι διαδηλώσεις, όμως, συνεχίζουν κανονικά εδώ και επτά εβδομάδες ενώ έχουν αρχίσει να εξαπλώνονται και σε άλλα σημεία της χώρας, αφού αρχικά ξεκίνησαν από σε φτωχές περιοχές στο νότιο Περού και έχουν πλέον εξαπλωθεί στα βόρεια και ανατολικά της χώρας. Οι διαδηλώσεις πάντως δεν έχουν κάποια ξεκάθαρη και προκαθορισμένη ηγεσία, με τη Boluarte να ισχυρίζεται ότι οι διαμαρτυρίες δεν είχαν κάποια «κοινωνική ατζέντα» αλλά μάλλον επιδίωκαν «να σπάσουν το κράτος δικαίου, να δημιουργήσουν χάος και αταξία και να καταλάβουν την εξουσία». Η κυβέρνηση της Boluarte απάντησε στις διαδηλώσεις με βία, με την περουβιανή αστυνομία και τις ένοπλες δυνάμεις να επικρίνονται διεθνώς για την επιθετικότητά τους. Σύμφωνα, μάλιστα, με την αυτόνομη συνταγματική οργάνωση Defensoría del Pueblo, από τους 56 ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους στις ταραχές, 46 άνθρωποι σκοτώθηκαν σε άμεσες συγκρούσεις με τις δυνάμεις ασφαλείας. Η Εθνική Ένωση Δημοσιογράφων ανέφερε, επίσης, ότι 21 δημοσιογράφοι έπεσαν θύματα επιθετικότητας μεταξύ 7 και 11 Δεκεμβρίου στη χώρα. Έχει, πλέον, ανακηρυχθεί και κατάσταση έκτακτης ανάγκης και απαγόρευση κυκλοφορίας από την κυβέρνηση, με στόχο να αποτρέψει περαιτέρω αναταραχές.

Για πολλούς αναλυτές και μέλη της διεθνής κοινότητας, αλλά και για τους ίδιους τους κατοίκους του Περού, η απόφαση της Boluarte για ανάπτυξή των στρατιωτικών δυνάμεων εναντίον των διαδηλωτών, σε συνδυασμό με την άρνηση της να αναγνωρίσει τη νομιμότητα των αιτημάτων τους και την ευρεία παρουσίασή τους ως ακροαριστερών ταραχοποιών, έχουν περιορίσει την ικανότητά της να οικοδομήσει πολιτική συναίνεση με τον λαό. Οι περισσότεροι διαδηλωτές πιστεύουν ότι η χώρα χρειάζεται μια νέα αρχή και ζήτησαν νέες εκλογές σε μια προσπάθεια να αποκατασταθεί η αίσθηση της νομιμότητας στους δημόσιους θεσμούς. Εν τω μεταξύ, ο Γενικός Εισαγγελέας του Περού ξεκίνησε έρευνα για τον χειρισμό των αναταραχών από τη μεριά της Boluarte. Σε μια δήλωση στα ισπανικά στο Twitter, η πρέσβειρα των ΗΠΑ, Lisa Kenna, είπε ότι είναι «θεμελιώδες οι δυνάμεις της κυβέρνησης και του νόμου να σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και να προστατεύουν τους πολίτες», ενώ σε παρόμοια δήλωση, ο βρετανός ομόλογός της, Gavin Cook, ζήτησε «άμεσες και αμερόληπτες έρευνες, μέτρα λογοδοσίας και δικαιοσύνη για τα θύματα των αναφορών για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

Αλλά ακόμα κι αν η σημερινή ηγεσία αποχωρήσει και ένας νέος πολιτικός ηγέτης αναλάβει την προεδρία, οι βαθύτερες αιτίες πίσω από τις αναταραχές στο Περού εξακολουθούν να υφίστανται. Τα θεμελιώδη προβλήματα που οδηγήσαν τη χώρα σ’ αυτό το σημείο δεν θα εξαφανιστούν, η ύπαρξη ενός αβυσσαλέου χάσματος μεταξύ της ισχυρής πρωτεύουσας, της Λίμα, και μεγάλου μέρους της υπόλοιπης χώρας που ταυτίστηκε με το Castillo και αισθάνεται παραμελημένη από τους θεσμούς της παραμένει. Κυρίως, όμως, το πρόβλημα φαίνεται να είναι το εξαιρετικά αντιδημοφιλές Κογκρέσο της , το οποίο θεωρείται σε μεγάλο βαθμό ως μια «φωλιά» διεφθαρμένων λόμπι και κεκτημένων συμφερόντων που δεν αντιπροσωπεύουν τα συμφέροντα των πολιτών του Περού. Η μόνη εφικτή λύση για με τέτοια κρίση θα ήταν να εφαρμοστούν διαρθρωτικές αλλαγές όσον αφορά την κοινωνική και οικονομική ισότητα, την αντιμετώπιση της κρίσης κόστους ζωής και την καταπολέμηση της διαφθοράς, κάτι που φυσικά είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί. Έτσι, το Περού σήμερα καταλήγει να λειτουργεί ως μια προειδοποίηση για οποιαδήποτε δημοκρατία που αποτυγχάνει να προσφέρει για τον λαό της και αντ’ αυτού είναι ανίκανη να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων.

Βιβλιογραφία:

· Gozzi, L. (2023). Peru unrest: Police to dismantle roadblocks set by protesters. Από το https://www.bbc.com/news/world-latin-america-64421312

· Buschschlüter, V. (2023). Peru protests: President calls for ‘truce’ after clashes. Από το https://www.bbc.com/news/world-latin-america-64399219

· Buschschlüter, V. (2023). Peru’s political crisis: Jaw-dropping twists and turns. Από το https://www.bbc.com/news/world-latin-america-63971274

· Collyns, D. (2023). Peru protesters fight running battles with police after thousands march in Lima. Από το https://www.theguardian.com/world/2023/jan/20/peru-protests-running-battles-police-lima-thousands-march

· Pozzebon, S. (2023). Peru’s crisis is a cautionary tale for democracies. Από το https://edition.cnn.com/2023/01/19/americas/peru-protests-economy-democracy-intl-latam/index.html

· Giardino, N. (2023). As deadly protests continue, Peru’s government faces crisis. Από το https://www.aljazeera.com/news/2023/1/25/as-deadly-protests-continue-perus-government-faces-crisis

· Reuters. (2023). Over 50 injured in Peru as protests cause ‘nationwide chaos’. Από το https://www.reuters.com/world/americas/peru-grapples-with-nationwide-chaos-protests-spread-2023-01-20/

Ευρυδίκη Παπανικολάου, Απόφοιτος Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ

Πηγή Εικόνας: https://www.google.com/search?q=%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%85+%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%B1+castillo&tbm=isch&ved=2ahUKEwippIPcx_L8AhURReUKHdPxBNYQ2-cCegQIABAA&oq=%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%85+%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%B1+castillo&gs_lcp=CgNpbWcQAzoECCMQJ1CtBViNJWDGJmgBcAB4AIABX4gBoweSAQIxMZgBAKABAaoBC2d3cy13aXotaW1nwAEB&sclient=img&ei=UG7ZY6m8EpGKlQfT45OwDQ&bih=969&biw=1920&rlz=1C1GIGM_enGR866GR866#imgrc=XxugNe-TXKBNHM

(Visited 57 times, 1 visits today)

Κλείσιμο