Προχωρώντας στην πενταετία 2023-2028 οι προκλήσεις για την τοπική αυτοδιοίκηση σε περιβαλλοντολογικό επίπεδο θα είναι μεγάλες. Ο μακρόπνοος σχεδιασμός, μακριά από έργα και κινήσεις αναχρονιστικού χαρακτήρα θα είναι μονόδρομος. Η αειφόρος ανάπτυξη αποτελεί ένα σημαντικό παγκόσμιο πρόβλημα που απαιτεί άμεση δράση και συντονισμό. Οι αστικοί δήμοι παίζουν ζωτικό ρόλο στην προώθηση της πράσινης μετάβασης, καθώς αποτελούν τους κύριους περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς φορείς σε μια περιοχή. Με τη σωστή προσέγγιση, συνεργασία αλλά και νοοτροπία οι αστικοί δήμοι μπορούν να συμβάλουν στη δημιουργία βιώσιμων, ανθρωποκεντρικών και έξυπνων πόλεων.
Σε ποιους τομείς πρέπει να κινηθούμε για ενεργειακά ουδέτερες πόλεις με την δίκαιη αξιοποίηση των φυσικών πόρων και την προαγωγή βιώσιμων πρακτικών ;
Μερικοί τομείς όπου οι αστικοί δήμοι μπορούν να έχουν ουσιαστική συμβολή είναι :
Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας : Οι ενεργειακά ουδέτερες πόλεις πρέπει να επενδύσουν σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως η ηλιακή ενέργεια, η αιολική ενέργεια και η γεωθερμική ενέργεια. Η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάρκων, αιολικών πάρκων και άλλων ανανεώσιμων συστημάτων παραγωγής ενέργειας μπορεί να καλύψει τις ανάγκες των πόλεων και να μειώσει σημαντικά την εξάρτησή τους από τις μη ανανεώσιμες πηγές όπως τα ορυκτά καύσιμα. Τα δημοτικά κτίρια, τα σχολεία και οι κοινόχρηστοί χώροι εφαρμογής είναι πολλοί και αν αξιοποιηθούν κατάλληλα θα συμβάλουν έως και τον μηδενισμό των ενεργειακών αναγκών των δήμων σε αρκετές περιπτώσεις.
Ενεργειακές Αποδόσεις : Η επιδίωξη της μείωση της κατανάλωσης ενέργειας μέσω της βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και των δημοτικών εγκαταστάσεων, της εφαρμογής έξυπνων συστημάτων διαχείρισης ενέργειας, της προώθησης της ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του πληθυσμού σχετικά με την εξοικονόμηση ενέργειας. Επίσης, μπορούν να ενθαρρύνουν τις ενεργειακά αποδοτικές πρακτικές στις επιχειρήσεις, τα νοικοκυριά και τις οικιακές συσκευές των κατοίκων με μείωση κάποιων δημοτικών φόρων.
Τομέας Μεταφορών : Αυτός ο τομέας αποτελεί μια σημαντική πηγή εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Για την επίτευξη ενεργειακής ουδετερότητας, οι πόλεις πρέπει να προωθήσουν τη χρήση ηλεκτρικών οχημάτων με ένα σοβαρό δίκτυο φόρτισης και να επενδύσουν σε υποδομές για την ποδηλασία καλά μελετημένες να συνυπάρχουν στο αστικό ιστό, τον πεζοπορική κουλτούρα και τη δημόσια συγκοινωνία με διαχρονικές υποδομές που θα συμβάλουν στην ανάπτυξή τους και την παροχή υψηλών προδιαγραφών υπηρεσιών προς τον πολίτη.
Βιώσιμη Χωροταξία: Η Προώθηση της βιώσιμης χωροταξίας ως μοχλός ανάπτυξης των δήμων μπορεί να είναι η στρατηγική που θα προωθεί την ανάμειξη χρήσεων γης, την πυκνή δόμηση, την προστασία των πράσινων χώρων και τη βελτίωση της προσβασιμότητας. Με τον τρόπο αυτό, μπορούν να μειώσουν τις αποστάσεις μεταξύ των κατοικιών και των εργασιακών χώρων με πολλαπλά οφέλη όπως την ανακούφιση από τις αυξήσεις της θερμοκρασίας, τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα και την προαγωγή της ψυχολογικής ευεξίας των κατοίκων. Η κοινωνία έχει ανάγκη από πράσινα ερεθίσματα με ουσιαστικό χαρακτήρα και όχι από τσιμεντένιες πλατείες.
Ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση: Τίποτα δεν μπορεί να συμβεί χωρίς την συμμετοχή της ίδιας της κοινωνίας και την επαναλαμβανόμενη ενημέρωση της. Οι δήμοι μπορούν να διοργανώνουν εκστρατείες ευαισθητοποίησης και εκπαιδευτικά προγράμματα για τους κατοίκους μίας πόλης, με στόχο την ενημέρωσή τους σχετικά με την πράσινη μετάβαση, τις βιώσιμες πρακτικές και τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να συμβάλουν σε αυτήν. Προώθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης στην υλοποίηση προγραμμάτων για την αειφόρο ανάπτυξη. Μπορούν να ενθαρρύνουν τη δημόσια συζήτηση στα σχολεία με παρεμβάσεις στον σχεδιασμό των πόλεων τους αξιοποιώντας την φρέσκια οπτική των μαθητών.
Προστασία των φυσικών πόρων: Τέλος,Οι αστικοί δήμοι μπορούν να προωθήσουν πρακτικές που συμβάλλουν στην προστασία των φυσικών πόρων, όπως η αειφόρος διαχείριση των υδάτινων πόρων, η προστασία των πράσινων χώρων και η ανακύκλωση των αποβλήτων. Μπορούν να επιβάλλουν περιορισμούς στη χρήση νερού και ενέργειας στα δημοτικά κτίρια, να προωθήσουν την ανακύκλωση, την διαλογή απορριμμάτων στη πηγή και να ενθαρρύνουν την αειφόρο γεωργία για την προστασία της βιοποικιλότητας. Φυσικά όποια συζήτηση για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από απορρίμματα να σταματήσει αν υφίσταται , όπως γίνεται και στις περισσότερες ανεπτυγμένες ευρωπαϊκές πόλεις.
Η συμβολή των δήμων μπορεί και πρέπει να είναι τεράστια αλλά δεν φτάνει μόνο αυτή , χρειάζεται ένα στρατηγικό μακροπρόθεσμο μοντέλο από την κεντρική πολιτεία όπου σε συνδυασμό με την τοπική αυτοδιοίκηση όλων των βαθμών, την κοινωνία και τον ιδιωτικό τομέα θα στρατευθούν σε μια πράσινη μετάβαση, βιώσιμη για όλους.
Νικόλας Δρακόπουλος, Δημοτικός Σύμβουλος Ιλίου, Οικονομολόγος – Συστήματα Ανανεώσιμης Ενέργειας
