Η χώρα με τις «χρυσές» ευκαιρίες, η χώρα της ελευθερίας και του πλουραλισμού. Η χώρα που πρωτοστάτησε στο «πόλεμο» κατά του σοβιετικού ολοκληρωτισμού «υπερασπιζόμενη» τα ανθρώπινα δικαιώματα, όταν αυτά καταστρατηγούνταν βάναυσα από τους διαδόχους του Στάλιν. Είναι οι ΗΠΑ. Στη χώρα αυτή το «αμερικανικό όνειρο» έγινε το σύνθημα πάνω στο οποίο θεμελιώθηκε για τον δυτικό κόσμο η αξία της ανθρώπινης ζωής. Το σύνθημα το οποίο αποτέλεσε κίνητρο για ανάληψη πολιτικής, οικονομικής αλλά και στρατιωτικής εποπτείας σε περιοχές με ασταθές πολιτικό σύστημα. Πρόκειται για το όνειρο του οποίου το νόημα συμπυκνώνεται στην φιλελεύθερη αστική Δημοκρατία και την οικονομία της ελεύθερης αγοράς.
Οι ΗΠΑ το τελευταίο χρονικό διάστημα βρίσκονται στο επίκεντρο της διεθνούς ειδησιογραφίας. Όχι όμως για τα ιδανικά που διαχρονικά διατυμπανίζουν ότι πρεσβεύουν, αλλά για τις μαζικές διαδηλώσεις που στοχεύουν, όχι απλώς στην απονομή δικαιοσύνης για την δολοφονία του Τζορτζ Φλόϊντ, αλλά σε ένα πιο σημαντικό εγχείρημα. Το οριστικό τέλος στις δολοφονίες με ρατσιστικά κίνητρα από αστυνομικούς. Η δολοφονία του εν λόγω αφροαμερικάνου δεν αποτελεί πρωτοφανές περιστατικό, αλλά σύνηθες φαινόμενο που οφείλεται στην ασυδοσία ορισμένων αστυνομικών προβαίνοντας στην απόλυτη ακρότητα: να σκοτώσουν.
Ο λόγος που η συγκεκριμένη δολοφονία έλαβε τέτοιες διαστάσεις σε σχέση και με άλλες αντίστοιχες περιπτώσεις έγκειται στην δημοσιοποίηση ντοκουμέντων που αποτυπώνουν την ωμή αλήθεια. Η φωτογραφία του αστυνομικού-δολοφόνου με το πόδι του πάνω στο λαιμό του Τζορτζ Φλόϊντ συνοδευόμενη από τη φράση του: «δε μπορώ να αναπνεύσω», ήταν απλώς η θρυαλλίδα για να καταρρεύσει το «αμερικανικό όνειρο». Ήταν ο λόγος για να εκκινήσει ξανά η συζήτηση τα δικαιώματα των ανθρώπων εκείνων που την δεκαετία του ’50 δεν μπορούσαν να κάθονται στα καθίσματα των λεωφορείων που προορίζονταν μόνο για τους λευκούς.
Ο ρατσισμός απέναντι στους έγχρωμους ανθρώπους ήταν που ώθησε και τον πάστορα Μάρτιν Λούθερ Κινγκ να εκφωνήσει μια από τις πιο χαρακτηριστικές και βαθιά αντιρατσιστικές ομιλίες. Το «I have a dream» έγινε το σύμβολο κατά των φυλετικών διακρίσεων, σε μια εποχή που οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ κατακεραυνώνανε τα κράτη του ανατολικού μπλοκ και την ΕΣΣΔ για την ανελεύθερη πολιτική της και τη στέρηση σημαντικών δικαιωμάτων των λαών τους. Την ίδια στιγμή όμως, το καθεστώς του Απαρτχάιντ δρούσε ανενόχλητο χωρίς να τυγχάνει αντίστοιχης αντιμετώπισης από τις αμερικανικές κυβερνήσεις.
Το βέβαιο είναι πως το όνειρο του επίσης δολοφονημένου αφροαμερικάνου Μάρτιν Λούθερ Κινγκ δεν ταυτίζεται με το «αμερικανικό όνειρο». Μάλλον στις ΗΠΑ που καθημερινά οργανώνονται συσσίτια για 50 εκατομμύρια πάμφτωχους και τα 40 εκατομμύρια ανέργων που προέκυψαν λόγω της πανδημίας, ο φυλετισμός είναι το επιστέγασμα του «αμερικανικού… ΕΦΙΑΛΤΗ». Στη χώρα που με την εκλογή του προέδρου Ομπάμα πολλοί υποστήριξαν ότι ο φυλετισμός εξαλείφθηκε. Η δολοφονία του 18χρονου μαύρου στο Μιζούρι το 2014, όμως, ο οποίος πριν δολοφονηθεί από τα πυρά του λευκού αστυνομικού εκτελεστή του, φώναζε: «Είμαι άοπλος, μην πυροβολείτε», διέψευσε τις «ελπίδες» που καλλιεργήθηκαν. Η δολοφονία του Τζορτζ Φλόϊντ αποτελεί απλώς την συνέχεια της μακάβριας λίστας όσων δολοφονήθηκαν στις ΗΠΑ με ρατσιστικό κίνητρο.
Τα γεγονότα αυτά τεκμηριώνουν πως ανεξάρτητα από το χρώμα του δέρματος του προέδρου των ΗΠΑ ή και την παραδειγματική τιμωρία των ενόχων για δολοφονία εις βάρος αφροαμερικάνων το δηλητήριο του ρατσισμού είναι διάχυτο έως και σήμερα στις ΗΠΑ. Όσο η νοοτροπία της αμερικανικής κοινωνίας αλλά και του ίδιου του πολιτικού συστήματος δεν μεταβάλλεται, τόσο η λίστα με τους δολοφονημένους θα μεγαλώνει. Η ισότητα των πολιτών και η ισονομία είναι βασικές αρχές της Δημοκρατίας. Όσο αυτές οι αρχές παραμένουν απλώς θεωρίες για τους φοιτητές των αμερικανικών πανεπιστήμιων και δεν έχουν πρακτικό αντίκρισμα, οι πολίτες «δεύτερης» κατηγορίας θα έχουν κάθε λόγο να διαμαρτύρονται.
Το αμερικανικό σύνταγμα ξεκινά με τη φράση ”we people”. Πρόκειται για μια προσφώνηση που ως σκοπό θέτει να καταστήσει σαφές ότι ο κυρίαρχος αμερικανικός λαός αποφασίζει για το μέλλον του. Ότι αυτός ο πολυπολιτισμικός λαός είναι και παραμένει, ως ένα ενιαίο σύνολο, η πηγή όλων των εξουσιών. Η υπόθεση του Φλόϊντ, καθώς και οι δεκάδες που έχουν προηγηθεί εδώ και πολλές δεκαετίες, αναιρούν την ουσία αυτής της φράσης. Μάλιστα, το σύνταγμα των ΗΠΑ απαγορεύει την χρήση του στρατού για επιβολή της τάξης.
Ο πρόεδρος Τράμπ εξέφρασε δημόσια τη βούληση του για χρησιμοποίηση των στρατιωτικών δυνάμεων. Έχοντας ήδη χαρακτηρίσει ως τρομοκράτες κάποια κινήματα που συμμετέχουν στις διαδηλώσεις, επιδιώκει να νομιμοποιήσει τα τετελεσμένα που θα προκύψουν από την ενδεχόμενη επέμβαση του στρατού. Ο όρος «τρομοκρατία» χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά για να περιγράψει τη βίαιη κρατική καταστολή στη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης. Μιας επανάστασης που ανέδειξε τα ιδανικά που επιδιώκει να υπερασπιστεί ο πρόεδρος των ΗΠΑ, αναπτύσσοντας μια πολεμική ρητορεία.
Ποιο είναι το κράτος που χειραγωγεί επιδιώκοντας να ελέγξει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και που ο πρόεδρος του προετοιμάζει την κοινή γνώμη για την παρουσία στρατού στο δρόμο ενάντια στους πολίτες του το 2020; Είναι οι ΗΠΑ. Ο αμερικανικός λαός ξύπνησε απότομα από το «όνειρό» του και πλέον καλείται να αντιμετωπίσει οριστικά και αμετάκλητα τον διαχρονικό εφιάλτη που μαστίζει την κοινωνία τους. Το φαινόμενο του ρατσισμού επισκίασε και την πρόσφατη πανδημία. Μήπως τελικά ο ρατσισμός είναι εξίσου φονικός με τον covid-19; Μήπως εκτός από τις προσπάθειες που καταβάλλονται για την εξάλειψη της νόσου πρέπει να ψάξουμε και το αντίδοτο στο ρατσισμό;
Θανάσης Σκούφιας, Φοιτητής Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών
