Η διεξαγωγή της διαδικασίας των δημοκρατικών εκλογών επιβεβαιώνει τις δυνατότητες που έχει ο λαός για να προασπίσει αλλαγές στην πολιτική κατάσταση μιας χώρας, είτε αυτές είναι θετικές είτε αρνητικές μακροπρόθεσμα. Το γνωστό λατινικό ρητό «Vox populi, vox dei» που μεταφράζεται σε «Φωνή λαού, φωνή Θεού» το αποδεικνύει αυτό άλλωστε ακόμη περισσότερο. Οι πολίτες έχουν την υποχρέωση να εκτελέσουν τα πολιτικά και κοινωνικά τους καθήκοντα και να συμμετέχουν στην άσκηση της εξουσίας με τη ψήφο τους, ενώ από την άλλη, οι πιθανοί υποψήφιοι έχουν την ευκαιρία να πείσουν το κοινό τους ότι είναι η ιδανικότερη επιλογή για τη θέση. Τι γίνεται, όμως, όταν η επιλογή των πολιτών μπορεί να καταλήξει εμπόδιο για την ανάπτυξη και την πρόοδο της χώρας τους μελλοντικά; Αυτός είναι ένας από τους προβληματισμούς που τίθενται σχετικά με την εκλογή του νέου προέδρου της Αργεντινής, Javier Milei.
Το εκλογικό σύστημα στην Αργεντινή στηρίζεται σε μια τροποποιημένη έκδοση του συστήματος των δύο γύρων. Ειδικότερα, ένας υποψήφιος μπορεί να κερδίσει την προεδρία σε έναν μόνο γύρο είτε συγκεντρώνοντας πάνω από το 45% των ψήφων, είτε εάν κερδίσει το 40% των ψήφων ενώ τερματίσει με πάνω από 10 ποσοστιαίες μονάδες μπροστά από τον δεύτερο υποψήφιο. Εάν κανένας υποψήφιος δεν πληροί αυτές τις προϋποθέσεις, τότε διεξάγεται ένας δεύτερος γύρος μεταξύ των δύο κορυφαίων υποψηφίων. Αυτό έγινε και στις πρόσφατες φετινές εκλογές, με τον πρώτο γύρο να διεξάγεται στις 22 Οκτωβρίου και τον Sergio Massa της κυβερνώσας Ένωσης για την Πατρίδα (Unión por la Patria) να έρχεται απροσδόκητα στην πρώτη θέση, κερδίζοντας το 36% των ψήφων, έναντι του Javier Milei του κόμματος La Libertad Avanza, που ήρθε στη δεύτερη θέση, με 30% των ψήφων. Η νίκη του Massa στον πρώτο γύρο προκάλεσε αναστάτωση στον αργεντινό λαό λόγω του σοβαρού πληθωρισμού που σημειώθηκε κατά τη διάρκεια της θητείας του ως Υπουργού Οικονομικών. Στις 19 Νοεμβρίου διεξάχθηκε και ο δεύτερος γύρος των εκλογών, που έφερε και τη μεγάλη ανατροπή, αφού αυτήν τη φορά ο Milei νίκησε τον Massa με 55,7% των ψήφων, το υψηλότερο ποσοστό ψήφων που έχει καταγραφεί από τη μετάβαση της Αργεντινής στη δημοκρατία. Ο Milei έχει προγραμματιστεί να ορκιστεί ως ο επόμενος πρόεδρος της Αργεντινής στις 10 Δεκεμβρίου. Για ποιόν λόγο, όμως, υπάρχουν πολλά μέλη της διεθνούς κοινότητας που υιοθέτησαν επιφυλακτική στάση απέναντι στον νέο πρόεδρο και τις ριζοσπαστικές, έως και ακραίες πολιτικές του;
O Javier Milei, που έχει δώσει στον εαυτό του το παρατσούκλι, «το λιοντάρι», έχει γίνει πρωτοσέλιδο με την εκκεντρική προσωπικότητά του και τις ριζοσπαστικές –ακόμη και αμφιλεγόμενες– υποσχέσεις του. Έχει χαρακτηριστεί πολιτικά ως λαϊκιστής, ακροδεξιός ή δεξιός λαϊκιστής, υπερσυντηρητικός και δεξιός ελευθεριακός. Αυτοπροσδιορίζεται ως φιλελεύθερος ελευθεριακός, ευθυγραμμιζόμενος συγκεκριμένα με τις μιναρχικές και αναρχοκαπιταλιστικές αρχές. Μια από τις βασικές ριζοσπαστικές αλλαγές που έχει προτείνει ο Milei είναι η δολαριοποίηση της οικονομίας της χώρας έως το 2025 για να σταματήσει ο «καρκίνος του πληθωρισμού», σύμφωνα με τον ίδιο. Η υιοθέτηση του δολαρίου των ΗΠΑ ως επίσημο νόμισμά της θα σήμαινε ότι η Αργεντινή θα έχανε τον έλεγχο της νομισματικής πολιτικής της, όπως, για παράδειγμα, τον καθορισμό των επιτοκίων. Η Αργεντινή, επιπλέον, δεν θα είναι σε θέση να τυπώσει περισσότερα χρήματα, εξαλείφοντας έτσι τον κύριο παράγοντα του πληθωρισμού. Ωστόσο, η δολαριοποίηση απαιτεί ένα τεράστιο απόθεμα δολαρίων και το ΔΝΤ έχει προειδοποιήσει ότι τα αποθέματα δολαρίων της Αργεντινής είναι επικίνδυνα χαμηλά. Ακόμη και με την υποστήριξη της κεντροδεξιάς αντιπολίτευσης, ο Milei έχει «πολύ μικρή νομοθετική εξουσία», δήλωσε ο αναλυτής Carlos Gervasoni του Πανεπιστημίου Torcuato Di Tella στο γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων AFP., κάτι που σημαίνει πως «δεν υπάρχει τρόπος να ψηφιστούν νόμοι που, για παράδειγμα, απαιτούν αλλαγή του νομίσματος της χώρας ή κλείσιμο της κεντρικής τράπεζας».
Επιπρόσθετα, ο Milei επικρίνει τον σοσιαλισμό και τον κομμουνισμό, υποστηρίζοντας την οικονομική απελευθέρωση και την αναδιάρθρωση των κυβερνητικών υπουργείων, ενώ αντιτίθεται και στην Κεντρική Τράπεζα της Αργεντινής καθώς και στις τρέχουσες φορολογικές πολιτικές. Ως προς τα κοινωνικά ζητήματα, παρουσιάζει τον εαυτό του ως κοινωνικά συντηρητικό, μιας και αντιτίθεται στην άμβλωση και την ευθανασία, αδιαφορεί για τη νομιμότητα γάμων ομοφύλων ζευγαριών, είναι σκεπτικιστής ως προς την κλιματική αλλαγή, και υποστηρίζει την ιδιωτικοποίηση στην εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψη. Έχει επιπλέον προτείνει την περικοπή των προνοιακών πληρωμών και την περικοπή της γραφειοκρατίας με το κλείσιμο των υπουργείων Πολιτισμού, Γυναικών και Υγείας και Παιδείας, μεταξύ άλλων. Επίσης, αντιτίθεται στον υποχρεωτικό εμβολιασμό και υποστηρίζει τη νομιμοποίηση των ναρκωτικών και την πορνεία, ενώ υποστηρίζει και την απορρύθμιση της κατοχής πυροβόλων όπλων, επιθυμεί να καταργηθεί η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στα σχολεία και να επιτραπεί η πώληση και η αγορά ανθρώπινων οργάνων. Ο Milei έχει συγκρίνει τον εαυτό του με άλλους δεξιούς ηγέτες, όπως τον πρώην πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Donald Trump και τον πρώην Πρόεδρος της Βραζιλίας Jair Bolsonaro. Όμως, σε αντίθεση με τον Trump και τον Bolsonaro, ο Milei κατάφερε να κερδίσει την υποστήριξη από τους νέους ψηφοφόρους.
Η νίκη του ριζοσπαστικού νεοφερμένου πολιτικού έχει χαρακτηριστεί ως «πολιτικός σεισμός», ενώ τον καλωσόρισαν ομοϊδεάτες πολιτικοί όπως ο Donald Trump, ο οποίος είπε ότι ο Milei θα «κάνει την Αργεντινή ένδοξη ξανά», σε μια ηχώ του δικού του χαρακτηριστικού σλόγκαν. Η αντίδραση της Ουάσιγκτον ήρθε μέσω του συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας Jake Sullivan, ο οποίος συνεχάρη τον εκλεγμένο πρόεδρο, καθώς και «τον λαό της Αργεντινής για τη διεξαγωγή ελεύθερων και δίκαιων εκλογών», ενώ ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Charles Michel έγραψε στο X, «Η Αργεντινή είναι στενός εταίρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ευχαριστώ τον Alberto Fernandez για την εξαιρετική συνεργασία τα τελευταία χρόνια. Προσβλέπω στη συνέχιση αυτής της συνεργασίας προς όφελος των λαών μας». Ωστόσο, υπήρχαν και αρκετές γειτονικές χώρες που υπογράμμισαν την αποδοκιμασία τους για τον νέο πρόεδρο. «Η ακροδεξιά κέρδισε στην Αργεντινή. Είναι απόφαση της κοινωνίας της. Θλιβερό για τη Λατινική Αμερική…», δήλωσε ο πρόεδρος της Κολομβίας Gustavo Petro. Η Ρωσία αντέδρασε επίσης με προσοχή με τον Milei να έχει μιλήσει στο παρελθόν για επανεκτίμηση των σχέσεων με τη Μόσχα και υποστήριξη προς την Ουκρανία.
Παρά τη λαϊκή υποστήριξη που έχει δεχθεί ο Milei, ο νέος πρόεδρος έχει πολλά εμπόδια στον δρόμο του, ενώ οι μεταρρυθμίσεις που επιθυμεί να εφαρμόσει φαντάζουν ακατόρθωτες. Οι οικονομολόγοι κριτικοί του είναι επιφυλακτικοί ως προς τα πολιτικά του σχέδια, επισημαίνοντας ότι το κόμμα του Milei κατέχει μόνο έναν μικρό αριθμό εδρών στο Κογκρέσο της Αργεντινής και ότι ως εκ τούτου θα πρέπει να διαπραγματευτεί με τους ίδιους τους πολιτικούς που απαξίωσε και επιτέθηκε κατά τη διάρκεια της εκστρατείας. Θα έχει επτά έδρες από τις 72 στη Γερουσία και 38 από τις 257 στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Στο τοπικό πλαίσιο, ο συνασπισμός του δεν έχει περιφερειακούς κυβερνήτες ή δήμαρχους σε ένα ισχυρό ομοσπονδιακό σύστημα, περιορίζοντας την εξουσία του στις επαρχίες, όπου βρίσκονται τα αποθέματα λιθίου και σχιστόλιθου της Αργεντινής. Αυτό σημαίνει πως υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ορισμένες από τις πιο ριζοσπαστικές προτάσεις του – δηλαδή η δολαριοποίηση – να μην υλοποιηθούν δεδομένης της περιορισμένης υποστήριξης του τόσο στο Κογκρέσο όσο και στο κοινό. Παρόλα αυτά, τίποτα δεν είναι σίγουρο και ίσως το νέο «λιοντάρι» της πολιτικής σκηνής της Αργεντινής να καταφέρει να αλλάξει ριζικά την κοινωνία της χώρας. Εάν αυτές οι αλλαγές στο τέλος θα είναι θετικές ή αρνητικές, μόνον ο χρόνος θα δείξει.
Βιβλιογραφικές Πηγές:
· DANIEL POLITI & DAVID BILLER. 2023. “Fiery right-wing populist Javier Milei wins Argentina’s presidency and promises ‘drastic’ changes”. Παρμένο από https://apnews.com/article/argentina-election-president-milei-massa-a4811c5229d35551f8dbf7056d87aae6
· Cedric Sam & Manuela Tobias. 2023. “Argentina Election Live Results”. Παρμένο από https://www.bloomberg.com/graphics/2023-argentina-election/
· Stefano Pozzebon, David Shortell, Abel Alvarado, Eva Rothenberg & Heather Chen. 2023. “Far-right outsider Javier Milei wins Argentina’s presidency”. Παρμένο από https://edition.cnn.com/2023/11/19/world/argentina-vote-milei-massa-nov-19/index.html
· Maximilian Heath. 2023. “Explainer: Argentina presidential election: Key takeaways from Milei’s win”. Παρμένο από https://www.reuters.com/world/americas/argentina-presidential-election-key-takeaways-mileis-win-2023-11-20/
· Nicolás Misculin, Lucinda Elliott & Walter Bianchi. 2023. “Argentine libertarian Milei pledges new political era after election win”. Παρμένο από https://www.reuters.com/world/americas/argentina-readies-vote-likely-presidential-election-thriller-2023-11-19/
· Vanessa Buschschlüter. 2023. “Javier Milei: Argentina’s far-right outsider wins presidential election”. Παρμένο από https://www.bbc.com/news/world-latin-america-67470549
· Vanessa Buschschlüter. 2023. “Argentines choose between polar opposites in run-off”. Παρμένο από https://www.bbc.com/news/world-latin-america-67439899
πηγή εικόνας: https://www.google.com/search?sca_esv=585695356&q=%CE%B1%CF%81%CE%B3%CE%B5%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BD%CE%B7+%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B5%CE%B9&tbm=isch&source=lnms&sa=X&sqi=2&ved=2ahUKEwi4vr2D-uSCAxV81QIHHaXxCuUQ0pQJegQIChAB&biw=1536&bih=703&dpr=1.25#imgrc=lQD49hFBM_pOTM
Ευρυδίκη Παπανικολάου, απόφοιτος του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ
