Όταν σήμερα μιλάμε για γυναίκες που επηρεάζουν την Ιστορία και με τη δράση τους αλλάζουν την πορεία των γεγονότων, βρίσκουμε παραδείγματα παντού γύρω μας. Από τον κλάδο της πολιτικής, μέχρι πρωτοπόρες στον τομέα της υγείας, από τον ακαδημαϊκό τομέα, μέχρι τα γήπεδα όλων των αθλημάτων, γυναίκες πρωταγωνιστούν στην καθημερινή ζωή και πλέον διεκδικούν με ζήλο την άξια θέση τους στην κοινωνία, σπάζοντας στερεότυπα αιώνων. Ωστόσο, τα πράγματα δεν ήταν πάντα έτσι. Κάποιες γυναίκες υπέφεραν, βασανίστηκαν και θυσιάστηκαν προκειμένου όχι μόνο να κάνουν το δικό τους όνειρο πραγματικότητα αλλά και να ανοίξουν το δρόμο για τις υπόλοιπες. Κι ίσως λίγες γυναίκες υπέφεραν όσο η Ιωάννα της Λορραίνης.
Λίγα λόγια:
Η Ιωάννα γεννήθηκε στις 06 Ιανουαρίου του 1412 και εκτελέστηκε στη φωτιά στις 30 Μαΐου του 1431 στη Νορμανδία, μόλις σε ηλικία 19 ετών. Η κατηγορία ήταν αυτή της αίρεσης, γνωστή για την εποχή, όμως είκοσι τέσσερα χρόνια αργότερα η Καθολική Εκκλησία την αγιοποίησε. Σήμερα, στις 30 Μαΐου η μνήμη της τιμάται ως προστάτιδα της Γαλλίας και των αιχμαλώτων, των στρατιωτικών κι όσων υφίστανται διωγμούς για την πίστη τους.
Η ζωή της:
Γεννιέται το 1412 στη διχασμένη Γαλλία του Εκατονταετή Πολέμου από φτωχή οικογένεια, ο πατέρας της ήταν χωρικός. Στα δεκατρία της αρχίζει, συμφωνά με τη δική της μαρτυρία, να έχει οράματα. Το 1425 ένας άντρας, τον οποίον αναγνώρισε ως τον αρχάγγελο Μιχαήλ, την επισκέφτηκε στο σπίτι της. Αργότερα αναφέρει πως έβλεπε πολλά οράματα της Παρθένου Μαργαρίτας και της Αγίας Αικατερίνης της Αλεξανδρινής. Τα οράματα τη διέταξαν να βοηθήσει το διάδοχο του γαλλικού θρόνου, Κάρολο Ζ’, να επανακτήσει το στέμμα. Έτσι, στα δεκαεπτά της έγινε δεκτή στο παλάτι, αφού πρώτα είχε προβλέψει με ακρίβεια το αποτέλεσμα μιας μάχης. Ντύθηκε με αντρικά ρούχα και παρουσιάστηκε μπροστά στον Κάρολο για να του μιλήσει για τα οράματα της και τη θεϊκή της αποστολή.
Οι Γάλλοι εξαντλημένοι από τον πόλεμο θέλησαν να την πιστέψουν κι ο Κάρολος ζήτησε να εξεταστεί η κοπέλα για το αν είναι μάγισσα ή αληθινή απεσταλμένη του Θεού. Η Ιωάννα πέρασε την εξέταση, ωστόσο, της ζητήθηκε να αποδείξει την αλήθεια των λεγομένων της με το να οδηγήσει η ίδια τον στρατό στη μάχη, αντιμετωπίζοντας τους Άγγλους στην Ορλεάνη. Εκείνη δέχτηκε και για πέντε μήνες σημείωσε μεγάλες νίκες για τον γαλλικό στρατό, που άρχισε να πιστεύει στις θεϊκές ιδιότητες της κοπέλας. Αν και τραυματίστηκε σοβαρά στη μάχη, επέστρεψε κρατώντας το λάβαρο κι έχοντας νικήσει τους Άγγλους στην πολιορκία. Συνέχισε να προτείνει επιθετικά σχέδια στον Κάρολο, όπως την πορεία μέσα από τα αγγλικά εδάφη ως τη Ρενς, για να στεφθεί βασιλιάς με τον παραδοσιακό τρόπο. Οι νίκες της συνεχιστήκαν με την πολιορκία του Ζαρζώ και τη νίκη των Γάλλων που αύξησε ακόμα περισσότερο την επιρροή της Ιωάννας και τον θαυμασμό προς το πρόσωπό της. Έτσι, άρχισαν να υποχωρούν οι Άγγλοι νικημένοι στη μάχη του Πατέ. Τελικά, το σχέδιο της να στεφθεί βασιλιάς ο Κάρολος στη Ρενς, έγινε πραγματικότητα στις 17 Ιουλίου του 1429 σε κλίμα πανηγυρικό.
Δυστυχώς τα πράγματα σταμάτησαν να πηγαίνουν καλά σε αυτό το σημείο και μια επιχείρηση κατά του Παρισιού από τους Γάλλους απέτυχε, με την ίδια την Ιωάννα να πληγώνεται στο πόδι και να μένει έκτος μάχης μέχρι τη τελική υποχώρηση. Στις 29 Δεκεμβρίου η Ιωάννα έλαβε τίτλο ευγένειας κι οικόσημο.
Αιχμαλωσία και δίκη:
Πιάστηκε αιχμάλωτη από τους Βουργουνδοί όταν προσπάθησε να καταλάβει ένα αγγλικό στρατόπεδο και αργότερα δόθηκε στους Άγγλους έναντι 10.000 λιβρών. Εκείνοι, την μετέφεραν στη Ρουέν και τη δίκασαν, σε μια δική που δεν τηρούσε κανένα προβλεπόμενο κριτήριο. Περισσότερο η τελευταία είχε ως στόχο να πλήξει όσο το δυνατόν την ισχύ και το γόητρο της Γαλλίας, αφαιρώντας ένα από τα πιο σημαντικά πιόνια στη σκακιέρα του μεταξύ τους πολέμου. Η δική ξεκίνησε το 1431 κι έγινε προσπάθεια να χρεωθεί η Ιωάννα με θρησκευτικές κατηγορίες, αλλά μάταια, εκείνη ξέφυγε περίτεχνα. Το δικαστήριο προσπάθησε να στοιχειοθετήσει το αδίκημα της αίρεσης στηριζόμενο σε μαρτυρίες πως η Ιωάννα ντυνόταν με αντρικά ρούχα. Η Ιωάννα τότε δεν αρνήθηκε να βάλει γυναικεία ρούχα, πράγμα που δυσκόλεψε το κατηγορητήριο. Μα οι κατήγοροι ήταν αποφασισμένοι να την καταδικάσουν σε αυτήν τη δική παρωδία. Το 1431 καταδικάστηκε σε θανατική ποινή κι αναγκάστηκε από το δικαστήριο να πάει προς την πυρά ντυμένη με φόρεμα. Στις 30 Μαΐου το 1431, στη Ρουέν, δέθηκε σε ένα στύλο και κάηκε ζωντανή.
Σχεδόν είκοσι χρόνια μετά τον θάνατο της έγινε μια επαναληπτική δίκη στην οποία με έγκριση του Πάπα Καλλίστου Γ’ η Ιωάννα αθωώθηκε. Σήμερα η Καθολική Εκκλησία τιμά τη μνήμη της και θεωρείται προστάτιδα της Γαλλίας.
Φάνης Παπαδάκης, ιστορικός.
Πηγές:
Joan of Arc: Her Story by Régine Pernoud, Marie-Véronique Clin (1999)
