Όλοι γνωρίζουμε πολύ καλά, πως το απόλυτο trend της εποχής μας είναι η εκπαίδευση. Φυσικά, με τον συγκεκριμένο ισχυρισμό δεν υπονοούμε σε καμία περίπτωση, πως η εκπαίδευση δεν είναι σημαντική. Η εκπαίδευση πρέπει να αποτελεί σταθμό στην ζωή όλων μας, μιας και μέσω αυτής θα έχουμε την δυνατότητα να αποκτήσουμε γνώσεις, να καλλιεργήσουμε δεξιότητες, να εξοικειωθούμε σε ένα συγκεκριμένο τρόπο σκέψης ή ακόμα και να διαμορφώσουμε ηθικές αξίες.
Με μια γρήγορη σκέψη, μπορούμε να παρατηρήσουμε πολλά είδη παρεχόμενης εκπαίδευσης στην κοινωνία μας. Κατά την προσχολική, παιδική και εφηβική μας ηλικία αποκτούμε την ιδιότητα του μαθητή/τριας σε κάποια δομή Πρωτοβάθμιας ή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Στα χρόνια μάλιστα που διανύουμε, το να έχει ολοκληρώσει κάποιος επιτυχώς τις σπουδές του τόσο στην Πρωτοβάθμια όσο και στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, δεν αποτελεί την εξαίρεση αλλά τον κανόνα.
Κάποια στιγμή, όλοι οι έφηβοι βιώνουν ένα κομβικό σημείο της ζωής τους-την επιλογή του μελλοντικού τους επαγγέλματος. Με βάση τις δικές τους ή και όχι επιθυμίες, καλούνται να επιλέξουν αρχικά αν θα ακολουθήσουν την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση ή κάποιου είδους Επαγγελματική Εκπαίδευση.
Μεγαλύτερη απήχηση στους εφήβους και στις οικογένειες τους, φαίνεται πως έχει η Τριτοβάθμια Εκπαίδευση τις τελευταίες δεκαετίες, εξού και ο κορεσμός σε κάμποσα επαγγέλματα. Παρ’ όλα αυτά όμως, οι περισσότεροι άνθρωποι είναι ‘’ερωτευμένοι’’ με αυτήν και ειδικότερα με την αναγνώριση που προσφέρει καθώς και με το ‘’πρεστίζ’’ πολλών επαγγελμάτων, που απαιτούν ένα πτυχίο Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Μάλιστα, είναι τόσο ‘’ερωτευμένοι’’ που η ολοκλήρωση της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης αλλά και η εκπόνηση πολλών ακόμη μετεκπαιδεύσεων και εξειδικεύσεων, γίνονται σιγά σιγά ο αυτοσκοπός τους. Παθιάζονται με την λήψη όλο και περισσότερων μεγαλόπρεπων τίτλων, στην προσπάθεια τους να συμπληρώσουν ακόμα μια σελίδα του ήδη τεράστιου βιογραφικού τους.
Φυσικά, δεν υπάρχει τίποτε μεμπτό στο να έχει κάποιος φιλοδοξίες, όνειρα και δίψα για το ή τα γνωστικά του αντικείμενα. Ίσα ίσα, είναι ιδιαίτερα επιθυμητό και αξιοθαύμαστο. Ωστόσο, δεν είναι λίγες οι φορές, που όλοι εκείνοι οι πλήρως καταρτισμένοι και αξιέπαινοι επιστήμονες αλλά και ο κοινωνικός περίγυρος, ταυτίζει την εκπαίδευση τους με την παιδεία τους. Ακόμα και κάποιος που ξέρει πολύ καλά την διαφορά μεταξύ παιδείας και εκπαίδευσης, υποσυνείδητα θεωρεί πως ένας άρτια επιστημονικά καταρτισμένος άνθρωπος, είναι και καλλιεργημένος.
Η παιδεία, για όσους δεν γνωρίζουν ακριβώς την σημασία της, είναι η γενικότερη καλλιέργεια ενός ατόμου και πολλές φορές χρησιμοποιείται ταυτόσημα με την λέξη κουλτούρα. Στόχος της παιδείας είναι να βοηθήσει το παιδί και μελλοντικό πολίτη, να διαμορφώσει μια ολοκληρωμένη, ενιαία και άρτια προσωπικότητα. Ο χαρακτήρας και οι ηθικές αξίες ενός ατόμου διαμορφώνονται κυρίως από την παιδεία. Σε ορισμένες περιπτώσεις και η εκπαίδευση μπορεί να συμβάλλει προς αυτήν την κατεύθυνση, αλλά χωρίς την παιδεία κάτι τέτοιο γίνεται όλο και περισσότερο αμφίβολο.
Σε μια εποχή λοιπόν που η εκπαίδευση θεοποιείται σε πρωτόγνωρο βαθμό, η παιδεία όχι μόνο παραγκωνίζεται αλλά και υποτιμάται. Είναι θλιβερό να ακούς παραδείγματα γονιών, που η μόνη τους επιθυμία για τα παιδιά τους, είναι η εισαγωγή τους σε κάποια υψηλόβαθμη σχολή. Είναι ακόμα πιο θλιβερό να βλέπεις καταξιωμένους ανθρώπους, να μην γνωρίζουν βασικούς κανόνες συμπεριφοράς.
Με βάση όλα τα παραπάνω, είναι λογικό να μας γεννιούνται αναπάντητοι προβληματισμοί. Που οδεύει η κοινωνία μας όταν οι κάτοχοι των επιστημονικών γνώσεων, δεν πορεύονται με γνώμονα τις ηθικές αξίες και τις ηθικές αρχές; Τι νόημα έχουν τα αμέτρητα χαρτιά πιστοποίησης γνώσεων και οι ατέλειωτες διακρίσεις, όταν οι κάτοχοι τους συμπεριφέρονται αντιανθρώπινα;
Ο Γάλλος συγγραφέας Αντρέ Μπετόν, κάποτε έδωσε την ωραιότερη απάντηση σχετικά με το τι είναι τελικά η παιδεία, χρησιμοποιώντας παραδείγματα βγαλμένα από την ζωή:
‘’ Παιδεία δεν είναι τα πτυχία μας, αλλά η αισθητική μας. Παιδεία είναι οι λέξεις μας, η διακριτικότητά μας, η ελευθερία μας, τα όρια της ελευθερίας μας. Παιδεία είναι η ταπεινότητα αλλά και η επιμονή στις αξίες μας, το ότι δεν είμαστε προς πώληση, το ότι σεβόμαστε τον άνθρωπο, το παιδί του άλλου, την κυρία που καθαρίζει το γραφείο μας, τον κύριο που καθαρίζει το πάρκο στο οποίο βγάζουμε βόλτα το σκύλο μας, την κοπέλα στο ταμείο. Παιδεία είναι το να προστατεύουν τα χέρια μας τον αδύναμο, να τα βάζουν με το θηρίο.’’
Κλείνοντας, αν και οι απαντήσεις σε όλους τους προβληματισμούς που μας γεννιούνται εξαιτίας της σύγχρονης υποτίμησης της παιδείας είναι αβέβαιες, ένα μόνο πράγμα είναι βέβαιο, πως το να είσαι άνθρωπος δεν σπουδάζεται και δεν αποτελεί μέρος καμιάς μορφής εκπαίδευσης…
Μαριάνθη Πίττη, Φοιτήτρια Ιατρικής
