Μεταξύ των Ελλήνων εκλεγμένων Ευρωβουλευτών ήταν ο Γιώργος Αυτιάς, η Ελεονώρα Μελέτη, ο Νίκος Παππάς και ο Νίκος Αναδιώτης, πρόσωπα που δεν έχουν άμεσα σχέση με την πολιτική, ωστόσο είναι τόσο δημοφιλείς, που κατάφεραν να συγκεντρώσουν μεγάλο αριθμό ψήφων. Φυσικά έκπληξη ήταν και η Φωνή Λογικής της Αφροδίτης Λατινοπούλου, βγάζοντας εκτός συναγωνισμού άλλα κόμματα, που στις δημοσκοπήσεις φαινόταν να καταφέρνουν την είσοδο τους στο Ευρωκοινοβούλιο, όπως το “ΜέΡΑ25” και η “Νέα Αριστερά”. Αν και η πρόεδρος της Φωνής Λογικής προϋπήρχε στην πολιτική σκηνή της χώρας, η καμπάνια του κόμματος της στηρίχτηκε κατά κύριο λόγω στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης.
Στο σημείο αυτό σημαντικό είναι να αναφέρουμε, πως οι νέοι ηλικίας 17-24 ετών έδειξαν μία προτίμηση στα ακροδεξιά κόμματα, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη, χαρακτηριστικότατο παράδειγμα αποτελεί το Γερμανικό ακροδεξιό ΑfD που κέρδισε την υποστήριξη του 17% των νέων ηλικίας 16-24 ετών, καθώς και το 32% της γαλλικής νεολαίας, που υποστήριξε Εθνική Συσπείρωση.
ΠΩΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΘΗΚΕ Η ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ
Σημαίνοντα ρόλο στις Ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου φαίνεται να έπαιξαν τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, τα οποία όρισαν σε μεγάλο ποσοστό τη ψήφο των νέων. Τρανό παράδειγμα ο Φειδίας Παναγιώτου, γνωστός Youtuber με πάνω από 2,5 εκατομμύρια εγγεγραμμένους ακόλουθους. Ο Φειδίας Παναγιώτου ανακοίνωσε την υποψηφιότητα του ως ανεξάρτητος υποψήφιος ευρωβουλευτής και τελικά εξελέγη με ποσοστό 19,4%, χωρίς κανένα πολιτικό υπόβαθρο, χωρίς γνώσεις πολιτικής και μη ορίζοντας τις θέσεις του, κατάφερε να κατακτήσει μία από τις 6 έδρες της Κύπρου στο Ευρωκοινοβούλιο.
Μιλώντας δε για τους γηραιότερους ψηφοφόρους, διαχρονικά τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ήταν οι κυριότεροι διαμορφωτές της κοινής γνώμης. Φυσικό επόμενο βέβαια, καθώς οι πρώτοι χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την “άμεση” ενημέρωση τους, ενώ οι δεύτεροι τα παραδοσιακά ΜΜΕ. Προφανώς ο λαός ψήφισε ανθρώπους, που έβλεπε καθημερινά στις οθόνες του. Έχοντας την εντύπωση, πως οι υποψήφιοι εγκύπτουν στα προβλήματα του, συντηρώντας έτσι την πάγια πολιτική φαντασίωση, ότι τώρα θα μιλήσει ο λαός.
Ποια είναι όμως τα προβλήματα του λαού; Μιλώντας γενικότερα για την Ευρώπη αλλά και ειδικότερα για την Ελλάδα προτεραιότητα δίνεται στην οικονομική σταθερότητα, την αύξηση τιμών, καθώς επίσης σε θέματα κοινωνικής προστασίας. Συγκεκριμένα 68% του μέσου όρου των Ευρωπαίων θέλουν η ΕΕ να αντιμετωπίσει την αύξηση των τιμών, ενώ μόνο για το 7% των ψηφοφόρων ο πληθωρισμός δεν αποτελεί προτεραιότητα. Το 64% των πολιτών θέλει η ΕΕ να σώσει τα κοινωνικά τους δικαιώματα και ζητούν να μειωθούν οι κοινωνικές ανισότητες. Μόνο το 8% είναι κατά. 1
Έρευνα του euronews δείχνει, πως ειδικότερα οι Έλληνες φαίνεται να βάζουν ως προτεραιότητα τη Δημόσια Υγεία (56%), την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού (55%), τη στήριξη της οικονομίας και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας (55%) αλλά και την αγροτική πολιτική (35%), με το θέμα της άμυνας και ασφάλειας να ακολουθεί (22%).
Επιπλέον η ίδια έρευνα αναφέρει, ότι οι Έλληνες πιστεύουν πως ο ρόλος της ΕΕ πρέπει να ενισχυθεί, εστιάζοντας κυρίως σε θέματα βιομηχανίας, στον τομέα της γεωργίας, σε ενεργειακά ζητήματα, στο δημογραφικό πρόβλημα, στην άμυνα και την ασφάλεια.
Προσωπική μου εκτίμηση είναι, πως ο ελληνικός λαός ψήφισε στις ευρωεκλογές λαμβάνοντας υπόψιν μια ατζέντα εθνικών ζητημάτων. Αυτό γίνεται προφανές όχι μόνο από τα προαναφερθέντα αλλά επίσης από τα τηλεοπτικά σποτ των κομμάτων και τις συνεντεύξεις των αντιπροσώπων τους, όπου λίγοι ήταν αυτοί που κάνανε λόγο, για προβλήματα Ευρωπαϊκού βεληνεκούς.
ΑΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΔΕΞΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ
Μιλώντας για εκπληκτική άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, πολλοί υποστηρίζουν ότι δεν επρόκειτο τόσο για έκπληξη, όσο για μία προδιαγεγραμμένη πορεία της ακροδεξιάς, η τάση της οποίας φαινόταν στις δημοσκοπήσεις και τα exit polls που διενεργήθηκαν. Άλλη μία ένδειξη αποτελούσε το κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι της εκάστοτε χώρας την περίοδο, που προηγήθηκε των εκλογών. Αξίζει να αναφέρουμε, ότι στη πλειονότητα τους τα ακροδεξιά κόμματα προωθούν την ατζέντα τους μέσω των social media στοχεύοντας στο νεανικό κοινό, δίνοντας λύση σε προβλήματα που απασχολούν κατά κύριο λόγο τους νέους. Εγχείρημα που φαίνεται να απέδωσε, όπως αποτυπώθηκε στις κάλπες. Οι υποψήφιοι κατέκλυσαν τα social media σε όλη την Ευρώπη με σκοπό να αυξήσουν τη δημοτικότητα τους, δημοσιεύοντας στο Tik-Tok μέχρι και βίντεο από “χαλαρές” στιγμές τους, όπως να πίνουνε μπύρα με τους ντόπιους σε συνοικιακά μπαρ. Αφήνοντας να εννοηθεί , ότι είναι απλοί και προσιτοί άνθρωποι.
Επιπλέον τα κόμματα αυτά εκμεταλλεύτηκαν το γεγονός, ότι τα παραδοσιακά κόμματα έχουν χάσει την εμπιστοσύνη των νέων. Ο Ευρωβουλευτής Tom Vandendriessche του ακροδεξιού κόμματος Φλαμανδικό Συμφέρον λέει: “Νομίζω πως οι νέοι ατενίζουν το μέλλον και τους φαίνεται δυσοίωνο, πως θα μπορούσαν λοιπόν να εμπιστευτούν τα παραδοσιακά κόμματα των Χριστιανοδημοκρατών, των Φιλελεύθερων και των Σοσιαλδημοκρατών, οι οποίοι μας κυβερνούν επί δεκαετίες, οδηγώντας μας σε αυτό το χάος των ανεξέλεγκτων συνόρων, των μαζικών μεταναστευτικών ροών και τον φόβο των ισλαμικών επιθέσεων;”.
Μεγάλες κεντρώες ομάδες ανταγωνίστηκαν μικρότερες περιθωριακές ομάδες σε αριθμό λογαριασμών Ευρωβουλευτών στο Tik-Tok. Παρ’ όλα αυτά το μεγαλύτερο μέρος λογαριασμών στην εν λόγω πλατφόρμα είναι μεγάλων κομμάτων του Ευρωκοινοβουλίου. Συγκεκριμένα έρευνα του POLITICO έδειξε, πώς την πρωτιά σε δημοσιεύσεις είχαν εκπρόσωποι του ID δημοσιεύοντας 2,976 βίντεο, ακολουθεί το Renew με 2,097, το S&D με 1,934, το ΕPP με 1,754 δημοσιεύσεις. Τέλος το ΕCR και Greens με 1,568 και 1,127 βίντεο αντίστοιχα. Παρατηρούμε λοιπόν ότι τα κόμματα βλέπουν τα social media, κυρίως το Tik-Tok, ως το βασικό πεδίο μάχης για την επόμενη γενιά ψηφοφόρων. Αυτό δικαιολογεί εν μέρη την άνοδο των ακροδεξιών κομμάτων.
Ενώ το 2019 οι νέοι στην πλειοψηφία τους θεωρούνταν πιο αριστεροί, υποστηρίζοντας οικολογικά-πράσινα κόμματα, μετά την πανδημία, τον πόλεμο στην Ουκρανία και τον πληθωρισμό, που ακολούθησε στράφηκαν το 2024 προς τα ακροδεξιά κόμματα. Η ιστορία μας δείχνει πως μήτρα υποδοχής των ακροδεξιών κομμάτων, αποτελεί η οικονομική, κοινωνική και πολιτική αστάθεια, επισημαίνοντας έτσι την αβεβαιότητα που νιώθουν οι νέοι για το μέλλον τους.
Όμως σε όλα τα παραπάνω έρχεται να προστεθεί η άποψη, ότι η άνοδος της κεντροδεξιάς οφείλεται σε ρητορικές μίσους, που ενισχύουν το αίσθημα Ισλαμοφοβίας και αντισημιτισμού. Μάλιστα έρευνα της Διεθνή Αμνηστίας δείχνει, ότι κόμματα που προωθούν τον αντί-ισλαμικό λόγο έχουν μεγαλύτερα ποσοστά εκλογικής επιτυχίας. Στην ίδια έρευνα αναφέρονται παραδείγματα από τέτοιου είδους πολιτικό λόγο:
Το 2016 ο Maurizio Gasparr πρώην πρόεδρος του κόμματος PDL της Ιταλίας έλεγε: “Οι ψευτο-προσκηνιτές στο Μιλάνο και μπροστά απο το Κολοσσαίο δεν έχουν καμία σχέση με τη θρησκεία. Απειλούν και εκφοβίζουν τον ιταλικό λαό. Όσοι συμμετέχουν σε αυτό θα πρέπει να εντοπίζονται από την αστυνομία και ενδεχομένως να απελαύνονται από τη χώρα μας. Οι άνθρωποι δεν πρέπει να χρησιμοποιούν την προσευχή ως πολιτικό όπλο.” Αναφερόμενος στο ίδιο θέμα ο τότε επικεφαλής του συνδέσμου Μαροκινών γυναικών στην Ιταλία και βουλευτής του PDL χαρακτήρισε αυτήν τη πράξη ως μια διαδήλωση κατά της Δύσης, των Χριστιανών και των μετριοπαθών μουσουλμάνων, η οποία οργανώθηκε από εξτρεμιστικές ομάδες.
Βέβαια τέτοια παραδείγματα δε λείπουν από την Ελλάδα. Πρόσφατα η πρόεδρος της Φωνής Λογικής σε συνέντευξη της, αναφερόμενη στους μετανάστες είπε: “ αυτοί στο Κοράνι πιστεύουν και στη Σαρία, αυτή είναι η κουλτούρα τους, αυτή είναι η θρησκεία τους. Και να δολοφονήσουν, και να σκοτώσουν και να βιάσουν, δεν έχουν τύψεις.”Επίσης ο Φράγκος Εμμανουήλ, που εξελέγη ευρωβουλευτής με την Ελληνική Λύση, ανέφερε στο λογαριασμό του στο Tik-Tok: Ισλαμιστές εντεταλμένοι έρχονται εδώ με ένα σκοπό, να εξαπλώσουν το Ισλάμ με το ξίφος και τη μάχαιρα…”
Επομένως βλέπουμε πως τα ισλαμοφοβικά αισθήματα δεν δημιουργήθηκαν στο λαό εν μία νυκτί, αλλά για όλα τα χρόνια από το 2015 και έπειτα, αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι των πολιτικών λόγων ακροδεξιών κομμάτων- Όντως τα κόμματα αυτά συγκέντρωσαν μεγαλύτερα ποσοστά ψήφων τα επόμενα χρόνια. Άρα κάθε άλλο παρά εντύπωση θα έπρεπε να μας κάνει η άνοδος της ακροδεξιάς, εφόσον λαμβάνοντας υπόψιν τα γεγονότα, η τάση αυτή όχι μόνο προϋπήρχε, σημείωσε δε αυξητική πορεία.
Στην Ευρώπη του 2024 λοιπόν φαίνεται πως η ριζοσπαστική δεξιά έρχεται ξανά στο προσκήνιο έχοντας ως έναυσμα το αίσθημα φόβου και ανασφάλειας, που δημιουργήθηκε στη Γηραιά Ήπειρο με τα γεγονότα των τελευταίων χρόνων. Αυτό το αίσθημα φόβου εντοπίζεται κυρίως στους νέους, οι οποίο δείχνουν να αποκλείουν από τις αριστερές τους απόψεις και να ενστερνίζονται ακροδεξιές πολιτικές. Μένει λοιπόν να δούμε τι θα γίνει την επόμενη τετραετία…
Αναστασία Καταράκη, Δημοσιογράφος – Τελειόφοιτη Πολιτικών Επιστημών
Πηγές:
https://www.politico.eu/article/tiktok-far-right-european-parliament-politics-europe/
https://www.reuters.com/world/europe/how-far-right-gained-traction-with-europes-youth-2024-06-13/
https://www.theguardian.com/world/2023/dec/01/younger-voters-far-right-europe
https://www.jstor.org/stable/3805338
https://www.italymagazine.com/featured-story/row-over-muslim-prayers-outside-colosseum
