Written by 6:01 μμ Αρθρογραφία, Επικαιροτητα

Επιστροφή ή επαναπροσδιορισμός της κανονικότητας; | Αθανάσιος Τζωρτζίνης

Οι ολέθριες επιπτώσεις της πανδημίας υποδεικνύουν την ρίζα του προβλήματος που δεν είναι άλλη από τον ‘ιό’ του καπιταλιστικού αδιεξόδου. Η αμφισβήτηση της κανονικότητας πριν και κατά την διάρκεια της πανδημικής κρίσης είναι αναγκαία, προκειμένου να υπάρξουν θεωρητικά, πρακτικά και θετικά προσδιορισμένοι στόχοι, με προοπτική την εδραίωση μια νέας επαναπροσδιορισμένης κανονικότητας, όχι ευρωκεντρικά, αλλά διεθνώς, με γνώμονα τις ανθρώπινες ανάγκες και την άρση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.

Η πανδημική κρίση έφερε στο προσκήνιο τις αντιφάσεις του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού. Αποκαλύφθηκε ένα σύστημα δομημένο στη βάση του κέρδους και του ταξικού αποκλεισμού, καθώς η λογική της ιδιωτικοποίησης σχεδόν κάθε πλευράς της κοινωνικής σφαίρας και της υποχρηματοδότησης των δημοσίων παροχών έθεσε φραγμό στη διαχείριση της πανδημίας, μετατρέποντας αγαθά, όπως η υγεία, σε εμπόρευμα. Όμως η πανδημική κρίση δεν είχε τις ίδιες αρνητικές επιπτώσεις για όλους.

Παρόλο που η κρατική παρέμβαση ήρθε στο προσκήνιο, η λογική του ελάχιστου κράτους ως προς τις μειωμένες οικονομικές δαπάνες για τη ‘μη κερδοφόρα’ κατά την νεοφιλελεύθερη αρχή ενίσχυση του δημοσίου συστήματος υγείας εξακολούθησε να κυριαρχεί, μέσω της εργαλειακής διαχείρισης της πανδημίας, υπό το δόγμα του ‘business as usual’. Έτσι παρατηρήθηκε όξυνση των παγκόσμιων ανισοτήτων, οι οποίες σαφώς υπήρχαν και πριν το ξέσπασμα της πανδημίας. Σύμφωνα με την έκθεση για την Παγκόσμια Ανισότητα (World Inequality Report), το πιο πλούσιο 10% του παγκόσμιου πληθυσμού σήμερα λαμβάνει το 52% του παγκόσμιου εισοδήματος και κατέχει το 76% όλου του παγκόσμιου πλούτου, ενώ το φτωχότερο 50% του παγκόσμιου πληθυσμού λαμβάνει μόνο το 8% του παγκόσμιου εισοδήματος και κατέχει μόλις το 2% του παγκόσμιου πλούτου. Επομένως, μπορεί να συμπεράνει κανείς ότι από τη μεριά του κεφαλαίου η πανδημία αποτέλεσε μορφή ‘ευκαιρίας’.

Από μια άλλη σκοπιά, παρατηρείται η αντίφαση του ελάχιστου ως προς τις δημόσιες δαπάνες κράτους, το οποίο όμως ενσωμάτωσε στο εσωτερικό του μια αυξημένη μορφή κρατισμού, προωθώντας τη σταδιακή αυταρχικοποίηση της κοινωνίας μέσω των συστημάτων ελέγχου, των μεθόδων πειθάρχησης, του ηθικού πανικού και της εδραίωσης μιας ‘κατάστασης εξαίρεσης’. Το γεγονός αυτό, γεννά πολλά ερωτήματα για το ποια κατάσταση θα κληθούν οι λαοί να αντιμετωπίσουν στη μετα-covid εποχή, σχετικά με το αν θα υπάρξει άρση ή μόνιμη εγκαθίδρυση των παραπάνω. Αν αναλογιστεί κανείς το πρώτο νεοφιλελεύθερο ‘πείραμα’ που πραγματοποιήθηκε στην Χιλή με την εγκαθίδρυση της δικτατορίας του Πινοσέτ το 1973-1990, μια τέτοια ανησυχία ίσως να μην είναι ανυπόστατη, καθώς η σχέση ανάμεσα στον νεοφιλελευθερισμό και τις βίαιες πρακτικές είναι οργανική προκειμένου να αναπαραχθεί.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα των παραπάνω θα μπορούσε να αποτελέσει η Ελλάδα κι η απόπειρα εγκαθίδρυσης ενός αστυνομοκρατούμενου κλίματος με πρόσχημα την πανδημία. Σε ένα πλαίσιο όπου ο θάνατος 100 ανθρώπων καθημερινά αποτελεί πλέον κανονικότητα, η πολιτική των ‘αρίστων’ προωθεί την ενίσχυση του αστυνομικού σώματος σαν μια μορφή αντιμετώπισης της πανδημικής κρίσης. Παράλληλα, η εγχώρια κυβέρνηση συνεχίζοντας την πολιτική της πειθήνιας υποταγής στους ξένους ‘προστάτες’, την ίδια στιγμή που αρνείται την ουσιαστική στήριξη του δημοσίου συστήματος υγείας, καταβάλλει υπέρογκα ποσά για την ισχυροποίηση των στρατιωτικο-βιομηχανικών συμπλεγμάτων, εγκλωβίζοντας τον λαό στις ιμπεριαλιστικές διενέξεις.

Το αίτημα επιστροφής στην μετα-covid εποχή έχει εκφραστεί με διάφορους τρόπους ως επιθυμία επιστροφής στην κανονικότητα. Όμως σε ποια κανονικότητα αναφέρεται κανείς; Ακόμα και πριν το ξέσπασμα της πανδημίας, μια κατάσταση εντός της οποίας κυριαρχεί η οικονομική κρίση, η εκμετάλλευση, η αλλοτρίωση, η επισφαλής εργασία, οι οξυμένες ανισότητες και μια λογική που καθαγιάζει τον ανταγωνισμό και το κέρδος μπορεί να χαρακτηριστεί κανονικότητα; Μια κανονικότητα που ποσοτικοποιεί κάθε πλευρά της ανθρώπινης ζωής και θυσιάζει τις ανθρώπινες ανάγκες στον βωμό του κεφαλαίου και του ιμπεριαλισμού, σαρώνοντας τα εργατικά κεκτημένα και κατά συνέπεια υποβαθμίζοντας διαρκώς την καθημερινότητα των εργασιακών υποκειμένων, μάλλον συνάδει με βαρβαρότητα.

Οι ολέθριες επιπτώσεις της πανδημίας υποδεικνύουν την ρίζα του προβλήματος που δεν είναι άλλη από τον ‘ιό’ του καπιταλιστικού αδιεξόδου. Η αμφισβήτηση της κανονικότητας πριν και κατά την διάρκεια της πανδημικής κρίσης είναι αναγκαία, προκειμένου να υπάρξουν θεωρητικά, πρακτικά και θετικά προσδιορισμένοι στόχοι, με προοπτική την εδραίωση μια νέας επαναπροσδιορισμένης κανονικότητας, όχι ευρωκεντρικά, αλλά διεθνώς, με γνώμονα τις ανθρώπινες ανάγκες και την άρση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.

Αθανάσιος Τζωρτζίνης, Πολιτικός Επιστήμονας

ΠΗΓΗ ΕΙΚΟΝΑΣ: https://www.theguardian.com/world/2020/mar/31/how-will-the-world-emerge-from-the-coronavirus-crisis

ΠΗΓΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΩΝ: https://wir2022.wid.world/chapter-1/

(Visited 95 times, 1 visits today)

Κλείσιμο