Κι είναι οι άνθρωποι πουλιά,
Αποδημητικά πουλιά.
Το πέταγμα επιζητούν.
Συχνάκις πετούν
Μονάχοι
Μόνοι .
Συγγενεύοντας με τον άνεμο
Ένα γίνονται με το άπειρο.
~ Μαίρη Γκαλιανίδου
Αποδημητικά πουλιά. Βιαστικά πουλιά του Νότου οι άνθρωποι. Ζωή λιγοστή γυρεύουν. Η φυγή φύση δεύτερη, την αξία του πετάγματος να μνημονεύει. Το πέταγμα ξεβόλεμα, ξεχαρβάλωμα εαυτού. Απόφαση ζωής ή ενίοτε θανάτου. Όταν θες να ζήσεις, λένε, πετάς. Γράφει ο Αριστοφάνης «Ουκ έστιν ουδέν του πέτεσθαι γλυκύτερον».Ίσως κι έτσι να είναι. Η ζωή είναι ωραία μονάχα όταν παίρνεις το θάρρος να κάνεις κάτι για να ζήσεις.
Γερανοί οι πρόσφυγες. Στα νησιά του Αιγαίου πολλοί. Γιομάτοι όνειρα, προσδοκίες. Με τσαλακωμένες καρδιές κρατιούνται από την ανάγκη να πιστέψουν στο καλό, που ακόμα δεν έχει έρθει. Μακριά πετούν από τα αποπνικτικά κλουβιά της δικής τους πατρίδας, με την ελπίδα πως τα δειλινά της ζωής φέρνουν τον ήλιο της επόμενης ημέρας. Πετούν μονάχοι και μόνοι προς άγνωστα μέρη. Ρημαγμένοι. Μπρος στη φρίκη αναζητούν αγκαλιά, καταφύγιο στις φτερούγες της Ευρώπης. Μια βάρκα απόφαση η ελπίδα από την απελπισία. Μια θάλασσα το παρόν από το μέλλον. Η μετάβαση ένα κολύμπι αντίτιμο. Η ίδια θάλασσα φίλη και εχθρός. Ξέρει να χαϊδεύει. Μα ξέρει και να στύβει, να κλωτσά ζωές ανθρώπινες στον καιάδα. Σκληρός ο πόνος του χαμού. Πρώτα της πατρίδας και πιο ύστερα αγαπημένου. Το μοιρολόι παραμυθία. Ο σπαραγμός ανεπιτήδευτη απάντηση στη δυσωδία. Η ιστορία της ανθρωπότητας αέναη επανάληψις αρχαίας τραγωδίας. Η προσφυγιά απρόσμενα χτυπά. Ο πόλεμος σφυρί στα βήματα της ανθρωπότητας. Καθηλώνει. Μεμιάς αναιρεί των ανθρώπων τα επιτεύγματα.
Γράφει γεμάτος απογοήτευση ο Τ. Λειβαδίτης :
«Και εγώ ονειρεύτηκα έναν καλύτερο κόσμο
φτωχή ανθρωπότητα, δεν μπόρεσες
ούτε ένα κεφάλαιο να γράψεις ακόμα.
Σα σανίδα από θλιβερό ναυάγιο
ταξιδεύει η γηραιά μας ήπειρος.»
Θέλει σθένος να οραματίζεσαι «έναν καλύτερο κόσμο», ένα μέλλον στριμωγμένος πίσω από φράχτες και συρματοπλέγματα. Μα ειδοποιός διάφορα του ανθρώπου η ουτοπική διάσταση της σκέψης του. Να οραματίζεται και λεπτό να μην παύει να ελπίζει πως εντός της μήτρας του μαύρου κυοφορείται το άσπρο.
Είναι θλιβερό πως μια δυστοπία είναι η ανθρωπότητα σήμερα. Άλλα είναι τα προτάγματα, όχι η αγάπη. Το συμφέρον υποκινεί και παρακινεί τη συνείδηση. Η αδιάφορη στάση, μπροστά στο βούρκο που μας πλακώνει και γεμίζει τη ζωή με λάσπη, μας φταίει. Γι’ αυτό που γίναμε. Για εκεί που οδεύουμε κι ας μην το καταλαβαίνουμε.
Οι πρόσφυγες – τα αποδημητικά πουλιά- επιβεβαιώνουν την παθογένεια, την ανικανότητα του αιώνα να κάνει ένα βήμα μπρος. Ιμπεριαλισμός κατά Ανθρωπισμού. Ποδοπατείται ο Άνθρωπος. Πολεμείται η Ανθρωπότητα. Η Δύση διχάζει, δεν ενώνει. Η φενάκη πια αποδομείται. Πίσω από κάθε Σύριο, Αφγανό, Ιρανό, Ιρακινό, Παλαιστίνιο, Αλγερινό πρόσφυγα ένα χέρι Δυτικού. Είναι μακρά η ιστορία των αποικιοκρατών. Η Ανατολή, των σημερινών προσφύγων, ανέκαθεν εξιλαστήριο θύμα στα μεγαλεπήβολα σχέδια των Δυτικών. Να μη μας τρομάζει το σημερινό κέντημα. Έχει ρίζες βαθιές. Αιώνες τώρα πλεκόταν. Ό,τι μπαίνει κάτω από το χαλάκι δε μένει εκεί. Έρχεται κάποτε ο καιρός κι ο σπιτονοικοκύρης πληρώνει όσα αμέλησε πρωτύτερα. Τίποτα δεν έρχεται τυχαία. Ετοιμάζεται καιρό πριν κάνει την εμφάνιση του. Το προσφυγικό αιώνες ταλανίζει την «γηραιά μας ήπειρο». Κλονίζει τη δόξα επαναστάσεων που έγιναν στο όνομα της ελευθερίας. Ελευθερία ποιανού; Ασφάλεια ποιού; Βρισκόμαστε στο μέσο ενός «Ψυχρού Πολέμου». Είμαστε πρόθυμοι να ματώσουμε για την ειρήνη; Έμεινε δύναμη για να σπάσουμε την αλυσίδα που μας δένει με το τέρας; Γιατί ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος να ζει εξοικειωμένος με τον δαίμονα της φυγής;
Είναι κοινή η μοίρα του ανθρώπου με εκείνη των αποδημητικών πουλιών. Και οι δυο αθόρυβοι κάτω από τον ίδιο ουρανό. Συμβιβασμένοι με την ιστορία πετούν. Ένα ταξίδι προς τον ήλιο. Μια ανάσα προς τη λύτρωση. Ένα βήμα προς τη ζωή. Κάποτε συνάντησα έναν πρόσφυγα, μου είπε το εξής: «Είπα θα ζήσω και πέταξα». Κατάλαβα τότε πως το πέταγμα είναι η μόνη βιώσιμη ηθική. Οδός μαρτυρική, ωστόσο η μόνη και καταλληλότερη αν θες να ζήσεις.
Τίποτα πιο σπουδαίο από το να είσαι Σπουδαίος. Απ’ όλα τα σημαντικά αυτό είναι το Σημαντικότερο. ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΣΠΟΥΔΑΙΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ. Αλήθεια, πόσοι Σπουδαίοι μας απόμειναν; Πόσους έπνιξαν στη θάλασσα τα κύματα; Πόσοι επιβίωσαν και πόσοι συνεχίζουν ακόμα; Ποιοί είναι αυτοί;
Αίφνης το μυαλό πήγε στον πρόσφυγα. Eλπίζει. Ακόμα κι αν του πήρε η θάλασσα στα βάθη πολύτιμα όνειρα, παλεύει.
*ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΑΠΟΔΗΜΗΤΙΚΩΝ ΠΟΥΛΙΩΝ ή θα έλεγε κανείς παγκόσμια ημέρα ελεύθερων ανθρώπων. Για ‘κείνους που σήκωσαν το βάρος του δικού τους πετάγματος και δραπέτευσαν από την καταπακτή με προορισμό τον ήλιο.
Μαίρη Γκαλιανίδου, Φοιτήτρια Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών
Πηγή Εικόνας: https://unsplash.com/photos/WNVx3q5Z4wY?fbclid=IwAR1G7MXaklTQcrEYuCXSZngflMNA_xpwzXr5eQJbwzHhM6Dpjx5m2hCGhGI
