ΕΕ – Δυτικά Βαλκάνια: Μια Σχέση με Προοπτικές; | Αριστείδης Ρούνης

Μια ευρωπαϊκή «οικογένεια», ένας «ζωντανός» οργανισμός, μια ένωση «δημοκρατιών» της «γηραιάς» ηπείρου, η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ),  η οποία βρίσκεται στο επίκεντρο της επικαιρότητας. Αυτό συμβαίνει, λόγω της στάσης της απέναντι στην προκλητική συμπεριφορά της Τουρκίας, έναντι της Ελλάδας, κράτους-μέλους αυτής. Η ΕΕ δεν έχει επιβάλλει ακόμα κυρώσεις στην γείτονα, γεγονός που προκαλεί αντιδράσεις εντός των «κύκλων» της Ένωσης. Βέβαια, το κυριότερο μέλημα των αξιωματούχων αυτής, αλλά και των κρατών-μελών της την τρέχουσα χρονική περίοδο, είναι η προφύλαξη των πολιτών από τον Covid-19. Ωστόσο, στην ατζέντα της εξωτερικής πολιτικής της, βρίσκεται η ένταξη των «Δυτικών Βαλκανίων^[1]».

Ένα από τα καίρια σημεία στην ένταξη μιας χώρας στην ΕΕ, είναι αυτή να πληροί τα κριτήρια προσχώρησης^[2]. Δυο από τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη και το Κόσοβο, έχουν το καθεστώς της δυνάμει υποψήφιας χώρας, καθώς δεν πληρούν ακόμη τους όρους προσχώρησης σ’ αυτήν. Αντιθέτως, η Αλβανία, η Βόρεια Μακεδονία, το Μαυροβούνιο και η Σερβία, φέρουν ήδη τον χαρακτηρισμό της υποψήφιας χώρας και βρίσκονται στο στάδιο της «μεταφοράς» ή ενσωμάτωσης της νομοθεσίας της ΕΕ στο εθνικό τους δίκαιο. Ο χρόνος που θα χρειαστεί βέβαια, δεν δύναται να εκτιμηθεί από τώρα, αλλά η ενταξιακή πορεία των δυτικών Βαλκανίων συνεχίζεται.

Αυτό επιβεβαιώνεται από τις δηλώσεις τριών αξιωματούχων κατά ημερολογιακή σειρά, όπως παρακάτω. Αξίζει να επισημανθεί η δήλωση του τέως επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Jean Claude Juncker εντός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κατά τη διάρκεια της θητείας του, ο οποίος τον Σεπτέμβριο του 2017, κάλεσε την ΕΕ να θέσει την ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων ψηλότερα στην ατζέντα της. Έπειτα, στο ζήτημα αναφέρθηκε τον προηγούμενο μήνα, ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά την τηλεδιάσκεψη των ηγετών της Διαδικασίας του Βερολίνου για τα Δυτικά Βαλκάνια, δηλώνοντας ότι «κρίσιμα ζητήματα, όπως το κράτος δικαίου, ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα και τα δικαιώματα των μειονοτήτων, η ενδυνάμωση των δημοκρατικών θεσμών καθώς και η τήρηση των συμφωνιών αποτελούν προϋποθέσεις για την ενταξιακή πορεία των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων».

Επιπλέον, σημαντική θεωρείται η δήλωση της εκπροσώπου του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών κ. Μαρίας Άντεμπαρ, η οποία πριν 2 ημέρες δήλωσε πως, «στόχος μας παραμένει η έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της ΕΕ με την Αλβανία και την Βόρεια Μακεδονία το συντομότερο δυνατό», τονίζοντας ότι «εδώ πρόκειται για την αξιοπιστία της ΕΕ και την σταθερότητα στα Δυτικά Βαλκάνια». Έπειτα, σχετικά με δημοσιεύματα που αναφέρουν ότι η απόφαση για έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων έχει αναβληθεί για τις 30 Μαρτίου 2021, λόγω της διαφωνίας της Βουλγαρίας στο θέμα της «μακεδονικής ταυτότητας», ανέφερε ότι, «βρισκόμαστε ακόμη στην κατάσταση που αποφασίστηκε τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους», σε ό,τι αφορά την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Έτσι, είναι σημαντική η δήλωση ενός Υπ.Εξ μιας χώρας, που διαδραματίζει ηγετικό ρόλο στην ΕΕ.

Ειδικότερα, η ΕΕ έχει στενούς δεσμούς με τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων^[3]. Στόχος της είναι να εξασφαλίσει σταθερές, ευημερούσες και εύρυθμες δημοκρατικές κοινωνίες σε ένα σταθερό δρόμο προς την ένταξη τους. Το πότε θα «μεγαλώσει» ωστόσο ο υπερεθνικός αυτός οργανισμός, παραμένει ένα αναπάντητο ερώτημα και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η εφαρμογή της εξωτερικής πολιτικής των κρατών και η ικανοποίηση των συμφερόντων τους. Κίνδυνος να υποστεί σοβαρό πλήγμα η πολιτική επιρροή της ΕΕ στα Βαλκάνια, εκτιμάται ότι υπάρχει, εξαιτίας του βουλγαρικού «μπλόκου» στην ενταξιακή πορεία της Βόρειας Μακεδονίας. Πρόκειται για μια εκτίμηση, με αφορμή την απόφαση της Βουλγαρίας να μην δώσει σε αυτή τη φάση το πράσινο φως για να ανοίξει η ενταξιακή διαδικασία της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ, εάν δεν υπάρξει διευθέτηση των διαφορών των δύο χωρών. Επιπρόσθετα, αξίζει να αναφερθεί το φαινόμενο της «διευρυνσιακής κόπωσης» της ΕΕ, το οποίο ίσως καθυστερήσει την ένταξη.

[1] Στα Δυτικά Βαλκάνια ανήκουν Σερβία, Βοσνία- Ερζεγοβίνη, Μαυροβούνιο, Κόσοβο, Αλβανία και Βόρεια Μακεδονία, μη μέλη της ΕΕ και η Κροατία μέλος αυτής.

[2] Τα κριτήρια ορίστηκαν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κοπεγχάγης το 1993 και συχνά αναφέρονται ως «κριτήρια της Κοπεγχάγης».

https://www.consilium.europa.eu/el/policies/enlargement/#

[3] Τα κράτη αυτά ονομάστηκαν έτσι, καθώς βρίσκονται στην κεντρική-δυτική «γωνιά» της βαλκανικής χερσονήσου.

Πηγές:

– https://europa.eu/european-union/about-eu/countries_el

– https://balkaninsight.com/2017/09/13/balkan-states-back-high-on-eu-agenda-juncker-09-13-2017/

– https://www.skai.gr/news/politics/minyma-mitsotaki-komvikis-simasias-oi-sxeseis-kalis-geitonias-gia-tin-entaksi-stin-ee

– https://www.naftemporiki.gr/story/1665455/to-suntomotero-i-enarksi-entaksiakon-diapragmateuseon-me-albania-kai-boreia-makedonia

– https://eeas.europa.eu/regions/western-balkans/7859/western-balkans_en

– https://www.lawandorder.gr/Article/97123/politiki/mploko-stin-entaxiaki-poreia-tis-boreias-makedonias-i-ee-kinduneuei-na-chasei-tin-ischu-tis-sta-balkania

– Αρμακόλας Ι.- Ντόκος Θ., από τα Βαλκάνια στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, Εκδόσεις Σιδέρης, 2013.

Αριστείδης Ρούνης, Φοιτητής Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών, Αρχισυντάκτης της Στήλης “Διμερείς Σχέσεις”

Πηγή Εικόνας: https://www.google.com/search?q=%CE%95%CE%95&tbm=isch&hl=el&chips=q:%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%89%CF%80%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CE%AE+%CE%AD%CE%BD%CF%89%CF%83%CE%B7+%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%89%CF%80%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CF%8C+%CE%BA%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CE%B2%CE%BF%CF%8D%CE%BB%CE%B9%CE%BF+%CE%B5%CE%B5,online_chips:%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%89%CF%80%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CE%AE+%CE%AD%CE%BD%CF%89%CF%83%CE%B7,online_chips:%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%89%CF%80%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CF%8C+%CE%BA%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CE%B2%CE%BF%CF%8D%CE%BB%CE%B9%CE%BF,online_chips:%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%89%CF%80%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CF%8C+%CF%83%CF%85%CE%BC%CE%B2%CE%BF%CF%8D%CE%BB%CE%B9%CE%BF&rlz=1C1CHBD_enGR919GR919&sa=X&ved=2ahUKEwiE15fz-7jtAhUewQIHHbZQCj0Q4lYoCnoECAEQJw&biw=1903&bih=912#imgrc=fuubTXrIeJbm-M