Written by 12:47 μμ Αφιερώματα, Επικαιροτητα

Δεκαπενταύγουστος: Ο τορπιλισμός της Έλλης – Το αποκορύφωμα μιας σειράς ιταλικών διπλωματικών προκλήσεων | Μιχάλης Κατσικαρέλης

Στο βιβλίο του, η Αρχή του τέλους ο Εμμανουέλε Γκράτσι ομολογεί ότι η βύθιση του Έλλη είχε τα αντίθετα αποτελέσματα: αντί τον φόβο, την συσπείρωση, την ενότητα και ομοψυχία του ελληνικού λαού!

Η Ευρώπη κατακερματισμένη από τον 1ο παγκόσμιο πόλεμο το 1918 έθεσε τις βάσεις για την την δημιουργία του ελπιδοφόρου παγκόσμιου οργανισμού Κοινωνία των Εθνών (Κ.Τ.Ε.) το 1923, ώστε να αποσοβήσει έναν νέο πόλεμο, το ίδιο καταστρεπτικό.  Όμως με την άρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών να συμμετάσχουν και τον διακαή πόθο της Γερμανίας για αναθεωρητισμό της πολιτικής και γεωγραφικής της θέση στο παγκόσμιο γίγνεσθαι, η ειρήνη στην Ευρώπη έμοιαζε εύθραυστη. Πολλώ δε μάλλον όταν η Ιαπωνία αναμείχθηκε στα εσωτερικά της Κίνας την δεκαετία του 1930, ενώ η Σοβιετική Ένωση που δρούσε για μια θέση στον ήλιο θέλοντας να έχει  ηγεμονικό ρόλο σε Ασία και Ευρώπη, προσέγγισε την Γερμανία. Τα θεμέλια ειρήνης ήταν ήδη σαθρά, με την κήρυξη του 2ου  Παγκόσμιου Πολέμου στις αρχές του Σεπτεμβρίου του 1939, όταν η Γερμανία εισέβαλλε στην Πολωνία ως μια από τις χώρες του Άξονα (Γερμανία, Ιταλία, Ιαπωνία). Η Γαλλία και η Μεγάλη Βρετανία θεώρησαν την ενέργεια αυτή ως casus belli και ο πόλεμος που έμελε να κρατήσει 6 χρόνια, ήταν πια μια πραγματικότητα.

Το Έλλη μέσα από το περισκόπιο του υποβρυχίου Ντελφίνο.
Πηγή: https://www.onalert.gr/san-shmera/elli-torpilismos-thayma-panagias/111694/
Ανακτήθηκε την 14/08/2021.

Η Ελλάδα υπό τον καθεστώς της 4ης Αυγούστου, με δικτάτορα τον Ιωάννη Μεταξά ένιωθε να απειλείται από την Ιταλία, οι επεκτατικές βλέψεις της οποίας κάτω από ο σκήπτρο του δικτάτορα Μπενίτο Μουσολίνι, με την προσωνυμία Ντούτσε (Αρχηγός), ήταν γνωστές για την Ανατολική Μεσόγειο. Αν και είχε υπογραφεί η Βαλκανική Συνεννόηση εναντίων της Ιταλικής και Βουλγαρικής προκλητικότητας το 1937, ο Μεταξάς προσπαθούσε να ανασυγκροτήσει την οικονομία και τις Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας, επιδιώκοντας να την κρατήσει για όσο μεγαλύτερο διάστημα μακριά από την δίνη του πολέμου, όσο και αν αυτό ήταν σε βάθος χρόνου εφικτό. Σε διαφορετική περίπτωση, είχε αποφασισθεί η σύμπλευση με τους Βρετανούς ως συμμάχους.

Ο Ιωάννης Μεταξάς.
Πηγή : https://www.protothema.gr/greece/article/1059526/to-ohi-sto-imerologio-tou-ioanni-metaxa/
Ανακτήθηκε την 14/08/2021.

Με την Ιταλία να έχει στην κατοχή της την Αλβανία από το 1939 αλλά και τα Δωδεκάνησα από το 1911, οι στρατιωτικές προετοιμασίες των ελληνικών Ε.Δ. επιταχύνθηκαν από τον φόβο επιθέσεως. Η ιταλική διπλωματία επιχείρησε αρχικά να καθησυχάσει τις ανησυχίες αυτές με επίσκεψη ιταλού απεσταλμένου του Μουσολίνι στον Μεταξά, τον Απρίλιο του 1939 ενώ λίγο αργότερα η Αγγλογάλλοι εγγυήθηκαν για την ανεξαρτησία της Ελλάδας. Στην προσπάθεια των Ελλήνων πολιτικών για μη πρόκληση της Ιταλίας, διακηρύσσοντας συνεχώς την ουδετερότητα τους, οι πρώτες προκλήσεις από τον Ιταλικό τύπο ήταν γεγονός για προσεταιρισμό της ιταλικής κοινής γνώμης, ενώ ιταλοί πιλότοι παραβίαζαν τον ελληνικό εναέριο χώρο αποδίδοντας το γεγονός «…εἰς λάθη τῶν νεαρῶν καὶ ἀπείρων δῆθεν πιλότων…». Τον Ιούνιο και Ιούλιο του 1940 οι Ιταλοί διπλωμάτες διαμαρτυρήθηκαν αβάσιμα για μεταχείριση των ελληνικών λιμένων από βρετανικά πολεμικά πλοία εχθρικά σε αυτούς, αλλά και καταφέρθηκαν εναντίων του Έλληνα πρεσβευτή στην Άγκυρα για προπαγάνδα αντί του Άξονα.

Οι Ιταλικές προκλήσεις όμως εντάθηκαν και έμπρακτα χωρίς κήρυξη πολέμου, καθώς το φαρόπλοιο Ωρίων πλοίο του τότε Βασιλικού Ναυτικού, βλήθηκε στις Ιουλίου από 3 ιταλικά βομβαρδιστικά αεροσκάφη στον Κόλπο Κισσάμου της Κρήτης. Το αντιτορπιλικό Ύδρα που αφίχθη στην περιοχή λίγες ώρες μετά, βλήθηκε και αυτό από 2 άγνωστα αεροσκάφη ανεπιτυχώς, ενώ μετά από εξέταση θραυσμάτων των βομβών, αυτά αναγνωρίστηκαν ως ιταλικός χάλυβας. Στις διαμαρτυρίες της Ελληνικής πολιτικής ηγεσίας οι ιταλικοί διπλωμάτες και ναυτικοί ακόλουθοι προσπάθησαν να διαστρεβλώσουν τα γεγονότα προφασιζόμενοι αγγλική σκευωρία! Στις 16 Ιουλίου, τέσσερα ελληνικά υποβρύχια αγκυροβολημένα στον κόλπο της Ιτέας Φωκίδας, βομβαρδίστηκαν από ιταλικά βομβαρδιστικά προερχόμενα από τα Επτάνησα χωρίς ζημιές. Στις 30 Ιουλίου, ήταν η σειρά των Αντιτορπιλικών Β. Γεώργιος και Β. Όλγα και δύο υποβρυχίων που ήταν ελλιμενισμένα στην Ναύπακτο, να βομβαρδιστούν από δύο άγνωστα αεροσκάφη. Ήταν παραπάνω από ξεκάθαρο ότι η Ιταλική πλευρά προσπαθούσε να πετύχει δύο στόχους: Tην έξοδο της Ελλάδας σε πόλεμο ή τον εξαναγκασμό της Ελλάδας σε αποδοχή Ιταλικών εδαφικών και πολιτικών όρων, με τον κίνδυνο πολέμου.

Η εφημερίδα ΈΘΝΟΣ την 16/8/2021.
Πηγή: https://eleftherostypos.gr/istories/26994-o-torpilismos-tis-ellis-mia-anandri-epithesi-tis-fasistikis-italias-stin-tino/. Ανακτήθηκε την 15/08/2021.

Ο μήνας Αύγουστος προμηνύονταν εξαιρετικά δύσκολος για την διπλωματική θέση τις Ελλάδας, αφού ανακλήθηκε στις αρχές του ο Έλληνας Πρόξενος της Τεργέστης ενώ η τελωνιακή ακτοφυλακίδα Α6 βομβαρδίστηκε με έξι βόμβες από ιταλικό αεροπλάνο μεταξύ Σαλαμίνας και Αίγινας. Στις 11 Αυγούστου εξαπολύθηκε διά τύπου και ραδιοφώνου σφοδρή ιταλική κριτική κατά των υποτιθέμενων ασκούμενων πιέσεων στους Τσάμηδες από τους Έλληνες. Πιο συγκεκριμένα, το ιταλικό πρακτορείο Στεφάνι μετέδωσε από τα Τίρανα άρθρο της αλβανικής εφημερίδας Tomori, για τον αλβανό ληστή Νταούτ Χότζα, επικηρυγμένο από τις ελληνικές αρχές, που βρήκε το θάνατο εντός Αλβανικού εδάφους. Στην προσπάθεια των ιταλών για ανακίνηση εθνικού ζητήματος, η ελληνική πλευρά απάντησε ψύχραιμα και με επιχειρήματα μέσω ανακοινωθέντος του Αθηναϊκού Πρακτορείου. Ο Έλληνας μάλιστα υφυπουργός εξωτερικών Νικόλαος Μαυρουδής διαμαρτυρήθηκε σε έντονο ύφος στον πρεσβευτή της Ιταλίας Εμμανουέλε Γκράτσι στις 13 Αυγούστου 1940  οποίος επιχείρησε να αποπροσανατολίσει την ελληνική ηγεσία.

Η έκρηξη μιας εκ των δύο τορπιλλών στον κυματοθραύστη.
Πηγή: https: //www.hellenicnavy.gr/el/istoria/istoria-tou-pn/23-gr/istoria/palaia-polemika-ploia/katadromika/16-elli-(1914-1940).html.
Ανακτήθηκε την 14/8/2021.

Το αποκορύφωμα της ιταλικής προκλητικότητας, ήταν ο τορπιλισμός του ευδρόμου Έλλη, της πιο αξιόμαχης μονάδας του Βασιλικού Ναυτικού την 15η Αυγούστου στην Τήνο, δύο ημέρες μετά. Κατά την καθιερωμένη συνήθεια, το καταδρομικό Έλλη συμμετείχε στους εορτασμούς της Μεγαλόχαρης αγκυροβολημένο 550 μέτρα από τον λιμενοβραχίονα της Τήνου, όταν στις 06:45 αεροπλάνο αγνώστων στοιχείων πέταξε πάνω από το λιμάνι της Τήνο διαγράφοντας μεγάλους κύκλους, ενώ απομακρύνθηκε λίγο αργότερα. Στις 08:25 π. μ. ισχυρή έκρηξη συγκλόνισε το πλοίο, το οποίο ανασηκώθηκε αρχικά στον αέρα και εν συνεχεία βυθίστηκε με αρκετούς νεκρούς και τραυματίες. Δέκα λεπτά αργότερα, σημειώθηκαν δύο απανωτές εκρήξεις προερχόμενες από τον κυματοθραύστη από ισάριθμες τορπίλες που προορίζονταν για το εσωτερικό του λιμανιού, που ήταν κατάμεστο από ατμόπλοια γεμάτα προσκυνητές. Υπήρξαν μάρτυρες που είχαν θέαση του πύργου του υποβρυχίου για λίγες στιγμές. Το υποβρύχιο ονομάζονταν Ντελφίνο με κυβερνήτη τον G.Aicardi, ήταν ιταλικό και είχε σαν βάση του τα Δωδεκάνησα. Αφού το πλοίο εκκενώθηκε από επιζώντες και κάθε διάσωσή του ήταν αδύνατη πλέον από την εισδοχή υδάτων, βυθίστηκε μετά από 1 ώρα και 55 λεπτά από τον τορπιλισμό του. Τα θύματα του ευδρόμου ήταν τρεις υπαξιωματικοί και πέντε ναύτες νεκροί, αλλά και 25 ναύτες τραυματίες. Από τους πολίτες πλησίον του κυματοθραύστη αρκετοί τραυματίστηκαν ελαφρά και μία γυναίκα πέθανε από συγκοπή.

To υποβρύχιο Ντελφίνο.
Πηγή: https: //www.real.gr/ koinonia/arthro/ o_ torpilismos_tis_ellis_tinos_15_augoustou_1940-488892/.
Ανακτήθηκε την 14/8/2021.

Το ανοσιούργημα, όπως αποκαλέστηκε, της καταβύθισης της Έλλης, αντιμετωπίστηκε με φρόνηση και ψυχραιμία από την ελληνική ηγεσία, αποφεύγοντας να κατονομάσει πιθανή προέλευση του υπεύθυνου υποβρυχίου. Ελάχιστες μέρες αργότερα, ανελκύστηκαν και εξετάστηκαν κομμάτια από τις τορπίλες που είχαν εκραγεί στον κυματοθραύστη τα οποία, έφεραν τις χαρακτηριστικές ενδείξεις R.M., Regia Marina δηλαδή Βασιλικό Ναυτικό (Ιταλικό). Τα τηλεγραφήματα συμπαράστασης από ξένα κράτη που εξέφραζαν την αποδοκιμασία τους για την ατιμωτική επίθεση ήταν συγκινητικά για το αξιόπλοο αυτό πλοίο που οι επιτελείς αξιωματικοί του Βασιλικού Ναυτικού υπολόγιζαν στην μαχητική του αξία. Το πόρισμα της τεχνικής επιτροπής παρέμεινε μυστικό για λόγους εθνικών συμφερόντων, προκειμένου να συνεχισθούν οι προσπάθειες θωράκισης και προετοιμασίας των Βασιλικών Ε.Δ. της Ελλάδας, αλλά και του κράτους για την μεγάλη δοκιμασία του πολέμου που έπονταν. Και όταν στις 28 Οκτωβρίου του 1940 οι εχθροπραξίες ξεκίνησαν, το καθεστώς της 4ης Αυγούστου μέσω ανακοινωθέντος του Υπουργείου Ναυτικών, αποκάλυψε στον λαό για να τον τονώσει και να τον ανυψώσει ηθικά, την άνευ πολέμου άνανδρη καταβύθιση του Έλλη. Στο βιβλίο του, η Αρχή του τέλους ο Εμμανουέλε Γκράτσι ομολογεί ότι η βύθιση του Έλλη είχε τα αντίθετα αποτελέσματα: αντί τον φόβο, την συσπείρωση, την ενότητα και ομοψυχία του ελληνικού λαού!         

Μιχάλης Κατσικαρέλης, Ιστορικός

Πηγή Εικόνας: https://www.google.com/search?q=%CF%84%CE%BF%CF%81%CF%80%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%83+%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CF%83&rlz=1C1CHBD_enGR919GR919&sxsrf=ALeKk00LZfElAI5HCsx5M-SD8C5w0zqxQA:1629055352922&source=lnms&tbm=isch&sa=X&sqi=2&ved=2ahUKEwik7ISN4LPyAhUKpJUCHdvMCXYQ_AUoAXoECAEQAw&biw=1920&bih=969#imgrc=16IcOUAME–ZeM

(Visited 105 times, 1 visits today)

Κλείσιμο