Ο τελευταίος χρόνος της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα μάλλον έδειξε ότι τα θεμέλια της ήταν σαθρά. Ήδη από τις 8 Σεπτεμβρίου του 1943, η ιταλική κυβέρνηση έχει παραδώσει τον πλήρη έλεγχο των κατεχόμενων χωρών στη Γερμανία. Στην Ελλάδα, οι Γερμανοί φοβούμενοι μια πιθανή συμμαχική απόβαση, αύξησαν τα μέτρα. Όμως η ελληνική αντίσταση ήταν πιο δυνατή από ποτέ και οι κατακτητές δεν μπορούσαν πλέον να ελέγξουν τη χώρα. Συνεπώς, προχωρούσαν σε ακρότητες προσπαθώντας να δείξουν ότι έχουν ακόμη δύναμη. Ήταν 13 Δεκεμβρίου του 1943 όταν η ναζιστική Γερμανία προέβη σε μια από τις βιαιότερες πράξεις του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Ως αντίποινα για την εκτέλεση Γερμανών αιχμαλώτων από τον ΕΛΑΣ, η Βέρμαχτ σκότωσε σχεδόν όλον τον ανδρικό πληθυσμό των Καλαβρύτων.

Η μεγαλύτερη πληγή για τους Γερμανούς ήταν οι αντάρτες και ως παρεπόμενο, οι περιοχές που τους συνέδραμαν και συνέβαλαν στον ανεφοδιασμό τους. Στη μάχη της Κερπινής στις 20 Οκτωβρίου του 1943, ο ναζιστικός στρατός περικυκλώθηκε εντέχνως και ακολούθως κατατροπώθηκε από τον ΕΛΑΣ. Θύματα ήταν δεκάδες Γερμανοί στρατιώτες ενώ περίπου 70 αιχμαλωτίστηκαν και μεταφέρθηκαν στα Καλάβρυτα. Αμέσως, τέθηκε σε εφαρμογή η «επιχείρηση Καλάβρυτα» με την οποία οι Γερμανοί προσδοκούσαν να κυκλώσουν και να εξοντώσουν τους αντάρτες στην ορεινή περιοχή των Καλαβρύτων. Την αποστολή ανέλαβε ο υποστράτηγος Καρλ φον Λε Ζουίρ ο οποίος διέταξε τους στρατιώτες του να μη διστάσουν να δείξουν το πιο σκληρό τους πρόσωπο ακόμα και στον άοπλο πληθυσμό της περιοχής.

Η επιχείρηση ξεκίνησε στις 4 Δεκεμβρίου με τους Γερμανούς στρατιώτες να προσεγγίζουν τα Καλάβρυτα από την Πάτρα, το Αίγιο και την Τρίπολη διαλύοντας τα πάντα στο πέρασμα τους, βάζοντας φωτιές και εκτελώντας αμάχους. Στις 8 του μήνα έφτασαν στη μονή του Μεγάλου Σπηλαίου και αφού εκτέλεσαν μοναχούς και λαϊκούς ρίχνοντας τους στον γκρεμό, προχώρησαν για τα Καλάβρυτα. Θα επιστρέψουν στη μονή λίγες μέρες αργότερα για να τη λεηλατήσουν. Στις 9 Δεκέμβρη το ναζιστικό στράτευμα μπήκε στα Καλάβρυτα και έθεσε την πόλη σε ασφυκτικό κλοιό. Με σκοπό να μη φύγει κανείς από την πόλη αλλά και να επιστρέψουν όσοι, υπακούοντας στο κάλεσμα του ΕΛΑΣ, την είχαν εγκαταλείψει, ενημέρωσαν τον πληθυσμό ότι θέλουν να τιμωρήσουν τους αντάρτες και μόνο διαβεβαιώνοντας τους ότι δεν έχουν να ανησυχούν για τίποτα. Πράγματι, εν αρχή κατέστρεψαν σπίτια ανταρτών καθώς και το ξενοδοχείο Χελμός που χρησιμοποιούσαν οι αντάρτες ως νοσοκομείο. Όμως, το πρωί της 13ης Δεκεμβρίου, άρχισε να χτυπάει η καμπάνα, καλώντας τον λαό να συγκεντρωθεί στην πλατεία του χωριού έχοντας μαζί τους κουβέρτα και τρόφιμα για μια μέρα.

Από την πλατεία, ο ανδρικός πληθυσμός άνω των 13ων ετών οδηγήθηκε στη Ράχη του Καπή. Εκεί 35 Γερμανοί με πολυβόλα εκτέλεσαν περίπου 800 Καλαβρυτινούς. Αφού είδαν ότι όλοι ήταν στο έδαφος, φρόντισαν να δώσουν τη χαριστική βολή σε οποιονδήποτε ακόμα κουνιόταν. Μόνο 13 εξ αυτών σώθηκαν διότι έπεσαν κάτω και καλύφθηκαν με πτώματα συγχωριανών τους με αποτέλεσμα να θεωρηθούν νεκροί από τους στρατιώτες. Επικεφαλής του ναζιστικού εκτελεστικού αποσπάσματος ήταν ο υπολοχαγός Βίλιμπαντ Ακαμπχούμπερ. Μετά την εκτέλεση, προχώρησαν στην πυρπόληση σχεδόν όλων των σπιτιών του χωριού, ανάμεσα σε αυτών και του σχολείου στο οποίο είχαν πρωτύτερα κλειδώσει τα γυναικόπαιδα με σκοπό να κάψουν τους εναπομείναντες ζωντανούς. Ένας αυστριακός στρατιώτης άφησε ανοιχτή μια πόρτα του σχολείου δίνοντας τους διέξοδο και συμβάλλοντας ουσιαστικά στη διάσωση τους σε μια κίνηση ανθρωπιάς που θα πληρώσει με τη ζωή του.

Κατά το Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων, αποτυπώθηκε για μια ακόμα φορά η φρίκη του ναζισμού. Οι Γερμανοί εκτέλεσαν περίπου 1.000 άτομα, διέλυσαν άλλα τόσα σπίτια και κατέσχεσαν εκατομμύρια δραχμές. Όμως, κανείς από τους υπεύθυνους δεν αντιμετώπισε ποτέ τη δικαιοσύνη. Ο Λε Ζουίρ πιάστηκε αιχμάλωτος από τους Σοβιετικούς και πέθανε στα 1954 και ο Ακαμπχούμπερ πέθανε στα γεράματα στην Αυστρία. Για όλα τα εγκλήματα του ναζισμού στη χώρα μας, καταδικάστηκε ο κατοχικός διοικητής της Ελλάδας Χέλμουτ Φέλμι από τη δίκη της Νυρεμβέργης, για να αφεθεί ελεύθερος 3 χρόνια μετά.
Εβελίνα Παπαδοπούλου, Ιστορικός
Πηγές εικόνων:
https://www.ogdoo.gr/epikairotita/media/to-olokaytoma-ton-kalavryton-13-dekemvriou-1943
https://www.ogdoo.gr/epikairotita/media/to-olokaytoma-ton-kalavryton-13-dekemvriou-1943